Swali la msingi
Habar daktari! Nilikuwa kwenye dozi ya PEP, wakati vimebaki vidonge vitatu kuisha nikajikuta nimeshiriki ngono na mwanamke na siku inayofata nikaona natoka usaa kwenye uume hivyo nikawai hospital nikapimwa nikakutwa na U.T.I. Nikawaadisia kilicho tokea na nikabakisha kidonge kimoja cha PEP lakini hospital sikuwaambia kama natumia PEP ila walinishauli nipime na uyo mwanamke apime mimi nilipima nikawa -V yule mwanamke akawa +V. Hivyo hospital wakanipa PEP vidonge 15 ambavyo naanza kesho maana ile dozi ya mwanzo nimemaliza Leo. Swali langu kwenu naweza nikapata maambukizi mengine. Na je nikimaliza hivi vdonge 15 vipya naweza nikaacha kutumia nsimalize vilivyobaki. Na je kuna madhala kiasi gani kutumia PEP kwa mfululizo. Na je kama nisipotumia hizi PEP ninazotakiwa kuanza kesho siwezi pata VVU?
Majibu
Kwa hali uliyoieleza, nitakushauri kwa umakini kuhusu Post-Exposure Prophylaxis (PEP) na hatari zako za maambukizi ya VVU:
Je, unaweza kupata maambukizi mengine ya VVU?
Ndiyo, kuna uwezekano wa kupata maambukizi ya VVU iwapo ulifanya ngono isiyo salama na mtu mwenye VVU, hasa ikiwa alikuwa na idadi kubwa ya virusi kwenye damu. PEP ni kinga tu ikiwa itatumika ipasavyo na mapema ndani ya saa 72 baada ya kuambukizwa.
Je, unaweza kuacha kutumia vidonge vipya vya PEP ulivyopewa?
Hapana, ni muhimu sana umalize vidonge vyote ulivyopewa kwa muda wa siku 28. PEP inafanya kazi vizuri ikiwa inatumiwa kwa muda kamili bila kukatisha. Ikiwa utaacha katikati, kuna uwezekano wa virusi kuendelea na hatari ya maambukizi kuongezeka.
Je, kuna madhara ya kutumia PEP kwa mfululizo?
Ndiyo, kutumia PEP mara kwa mara kunaweza kuleta madhara yafuatayo;
Madhara madogo kama kichefuchefu, kuharisha, uchovu, na maumivu ya kichwa.
Kubadilika kwa ufanyaji kazi ya ini na figo ikiwa PEP inatumiwa mara kwa mara.
Dawa kukosa ufanisi ikiwa utapata maambukizi na virusi vikawa sugu kwa dawa fulani.
Ikiwa unajikuta unahitaji PEP mara kwa mara, ni vyema kufikiria njia za kudumu za kujikinga kama PrEP (Pre-Exposure Prophylaxis) au kutumia kinga kama kondomu.
Je, nini kitatokea kama hutatumia PEP ulizopewa?
Kama ulivyosema, umepima na ulikuwa -V, lakini mwenza wako alipima na akakutwa +V. Ikiwa uhusiano huo ulikuwa hatarishi na tayari ulikuwa kwenye dozi ya awali ya PEP lakini ukajikuta unaingia tena kwenye hatari mpya, basi unahitaji kuendelea na PEP mpya ili kupunguza uwezekano wa maambukizi. Usipomaliza PEP, unaweza kupata maambukizi ya VVU ikiwa virusi vilipenya mwilini mwako.
Hitimisho
Hakikisha unamaliza dozi mpya ya PEP kwa siku 28 bila kuacha hata kidonge kimoja.
Baada ya wiki 4-6, pima tena VVU ili kuangalia hali yako ya maambukizi.
Ikiwa unajikuta kwenye hatari za mara kwa mara, unaweza kufikiria kutumia PrEP badala ya PEP.
Pima pia magonjwa mengine ya zinaa kama kaswende, kisonono, na klamidia kwa sababu kutokwa usaha kunaweza kuwa dalili ya magonjwa hayo mbali na U.T.I.
Rejea za mada hii:
World Health Organization (WHO). (2016). Guideline on post-exposure prophylaxis (PEP) to prevent HIV infection. World Health Organization. Imechukuliwa 02.04.2025 kutoka WHO - PEP Guidelines
Centers for Disease Control and Prevention (CDC). (2020). Post-exposure prophylaxis (PEP) for HIV prevention. Centers for Disease Control and Prevention. Imechukuliwa 02.04.2025 kutoka CDC - PEP for HIV Prevention
UNAIDS. (2021). Global HIV & AIDS statistics. UNAIDS. Retrieved April 2, 2025, from UNAIDS - HIV Statistics
National Institutes of Health (NIH). (2021). Post-Exposure Prophylaxis (PEP) for HIV. National Institutes of Health. Imechukuliwa 02.04.2025 kutoka NIH - PEP Information
European AIDS Clinical Society (EACS). (2020). EACS Guidelines. European AIDS Clinical Society. Imechukuliwa 02.04.2025 kutoka EACS - HIV Guidelines
National Center for Biotechnology Information (NCBI). (2020). Post-Exposure Prophylaxis (PEP) for HIV Prevention. Imechukuliwa 02.04.2025 kutoka. NCBI - PEP Guidelines