Swali la msingi
Habari daktari, nina swali Je, unaweza kupata maambukizi ya Virusi vya UKIMWI kwa kunyoa saluni?
Majibu
Asante kwa swali zuri
Ndiyo, kuna uwezekano mdogo sana wa kuambukizwa VVU (Virusi vya Ukimwi) kupitia kunyoa saluni, lakini hali hiyo hutokea tu kama mashine au wembe uliotumika una damu iliyo na virusi vya VVU na haukuoshwa au kutakaswa vizuri kabla ya kutumika kwa mteja mwingine.
Tafiti zinasemaje kuhusu njia hii?
Tafiti mbalimbali kutoka Nigeria, Ethiopia, na Ghana zinaonyesha hatari ya maambukizi ya VVU kupitia huduma za vinyozi kutokana na mbinu zisizo bora za usafi. Utafiti nchini Nigeria ulionyesha kuwa ingawa vinyozi wengi walikiri kusafisha vifaa vyao, wengi walitumia mbinu zisizo salama, kama vile mafuta ya taa, na walikosea kutumia vifaa vya usafi kwa usahihi, jambo linaloongeza hatari ya maambukizi. Utafiti kutoka Ethiopia ulibaini kwamba vinyozi wengi walielewa umuhimu wa kusafisha vifaa, lakini walikuwa na changamoto katika utekelezaji wa mbinu sahihi za usafi. Vilevile, utafiti nchini Ghana ulionyesha kuwa vinyozi wengi walikuwa na ufanisi mdogo katika matumizi ya mbinu za kinga na usafi, jambo lililoathiriwa na kiwango cha elimu na uzoefu wa kazi. Kwa pamoja, tafiti hizi zinahitimisha kuwa kuna haja ya kuimarisha mafunzo ya usafi na kufuata kanuni za kinga ili kupunguza hatari ya maambukizi ya VVU katika saluni ya vinyozi.
Namna unavyoweza kupata maambukizi ya UKIMWI saluni
Maelezo yafuatayo yanaeleza namna njia hii ya kunyoa saluni inavyoweza kueneza Virusi vya UKIMWI;
Kama mteja mwenye VVU ananyolewa na kupata jeraha dogo (kama kukatwa na wembe) na damu yake ikabaki kwenye wembe au mashine;
Halafu wembe/mashine hiyo hiyo ikatumika kwa mtu mwingine bila kutakaswa vizuri;
Na mteja wa pili naye akajeruhiwa au kukatwa ngozi;
Kuna uwezekano mdogo wa virusi kuingia mwilini kupitia jeraha hilo.
Ukweli kuhusu maambukizi ya VVU kwa njia ya kunyoa saluni
VVU huwa haviishi muda mrefu nje ya mwili wa binadamu kwa kuwa mara nyingi hufa haraka sana. Hii inafanya njia hii kuchangia kwa kiasi kidogo sana maambukizi ya VVU. Hata hivyo si jambo la kupuuzia, hasa kama vifaa havisafishwi au kutumika bila tahadhari.
Jinsi ya kujikinga na VVU saluni
Hakikisha saluni unayonyolewa wanatumia vifaa safi na visafishwe kwa dawa ya kuua vijidudu (Kama spiriti) au kwa moto kupitia mashini ya kutakasa. Wakati mwingine hakikisha kifaa wanachokunyolea kimetakaswa na kama itawezekana unaweza kwenda na mashine yako mwenyewe.
Rejea za mada hii:
World Health Organization. HIV transmission through invasive cosmetic procedures: fact sheet. Geneva: WHO; 2016. Imechukuliwa 05.04.2025 kutoka: https://www.who.int/hiv/pub/topics/invasive-cosmetic-procedures/en/
Centers for Disease Control and Prevention. HIV transmission [Internet]. Atlanta: CDC; 2023 [cited 2025 Apr 5]. Imechukuliwa 05.04.2025 kutoka: https://www.cdc.gov/hiv/basics/transmission.html
Mmbaga EJ, Leyna GH, Ezekiel MJ, et al. Risk factors for HIV transmission in barbershops in sub-Saharan Africa: a review of the literature. BMC Public Health. 2020;20(1):1457. doi:10.1186/s12889-020-09544-w
UNAIDS. The risk of HIV transmission through non-medical skin-piercing procedures. Geneva: UNAIDS; 2015. Imechukuliwa 05.04.2025 kutoka: https://www.unaids.org/en/resources/documents/2015/hiv-transmission-risk
Occupational Safety and Health Administration (OSHA). Hair salons and bloodborne pathogens [Internet]. Washington, DC: OSHA; 2022 [cited 2025 Apr 5]. Imechukuliwa 05.04.2025 kutoka: https://www.osha.gov/bloodborne-pathogens/hair-salons
Ezeigwe N, Owoaje E, Adeniyi I. Knowledge, attitude and practices of barbers on HIV/AIDS and prevention in Lagos State, Nigeria. Afr J Med Med Sci. 2014 Jun;43(2):165–71.
Olumide A, Owoaje E. HIV transmission risk in barbershops: a study in Nigeria. Afr Health Sci. 2008 Dec;8(4):192–8.
Abate T, Tilahun B, Muluneh M, Hailu D, Fekadu A, Assefa T. Barbershop-based HIV prevention interventions in Addis Ababa, Ethiopia: Results from a cross-sectional study. J HIV/AIDS Soc Serv. 2019 Nov;18(4):314–24.
Osei-Tutu A, Mensah G, Asante T, Owusu-Afriyie O. Assessment of the knowledge, attitude, and practices of barbers towards HIV prevention in Kumasi, Ghana. Pan Afr Med J. 2020 May;35:63. Imechukuliwa 05.04.2025 kutoka: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7312936/
National Bureau of Statistics (NBS). Tanzania HIV Impact Survey (THIS) 2016-2017. Dar es Salaam: NBS; 2017. Imechukuliwa 05.04.2025 kutoka: https://www.nbs.go.tz/statistics/topic/the-tanzania-hiv-impact-survey
Tanzania Commission for AIDS (TACAIDS). Dondoo Muhimu Kutoka kwenye Utafiti wa Viashiria vya VVU wa Mwaka 2022-2023 (THIS 2022-2023). Dar es Salaam: TACAIDS; 2023. Imechukuliwa 05.04.2025 kutoka: https://www.tacaids.go.tz/news/dondoo-muhimu-kutoka-kwenye-utafiti-wa-viashiria-vya-vvu-wa-mwaka-2022-2023-this-2022-2023