Maumivu ya kitovu yanayodumu kwa muda mrefu: Sababu, Uchunguzi na Tiba

Maelezo ya msingi

Mwanamke mwenye umri wa miaka 29 alifika akilalamikia maumivu makali yanayojitokeza eneo la kitovu, hasa ndani ya kishimo cha kitovu, ambapo huongezeka kila anapogusa au kubonyeza eneo hilo. Alieleza kuwa amekuwa akisumbuliwa na hali hii kwa zaidi ya miezi miwili. Ingawa maumivu hupungua kwa muda anapofanya mazoezi, hurudi tena na huwa makali zaidi kila anapokula, ambapo kitovu huvimba na kutoa hisia kali za maumivu. Hakuripoti dalili za kutapika wala kuharisha, lakini alionyesha wasiwasi mkubwa na hofu ya kiafya kutokana na hali hiyo inayomsumbua kila siku. Mteja huyu alihitaji msaada wa kitaalamu ili kubaini chanzo cha maumivu haya yasiyoisha.a hali hiyo na anaomba msaada wa kitaalamu ili kujua sababu ya maumivu hayo yanayomsumbua kila siku.

Majibu

Maumivu ya kitovu ni hali inayoweza kusababishwa na matatizo mbalimbali yanayohusisha ngozi, misuli, au viungo vya ndani ya tumbo. Ingawa mara nyingi maumivu haya huwa ya muda mfupi na hupotea yenyewe, yapo baadhi ya matukio ambapo huendelea kwa muda mrefu, jambo linalohitaji uchunguzi wa kitabibu. Mgonjwa aliyetoa maelezo hapa alieleza kuwa amekuwa akisumbuliwa na maumivu ya kitovu kwa zaidi ya miezi miwili, hasa anapogusa au kubonyeza eneo hilo, na wakati mwingine kitovu huvimba hasa baada ya kula.

Maelezo ya dalili

Kwa mujibu wa mgonjwa:

• Maumivu yapo katikati ya tumbo kwenye kitovu.

• Huongezeka anapobonyeza kitovu.

• Kitovu huvimba hasa baada ya kula.

• Maumivu yamedumu kwa takriban miezi miwili.

• Mazoezi husaidia kupunguza maumivu kwa muda, lakini hurudi tena.

• Hakuna kutapika, lakini kuna wasiwasi mwingi wa kiakili.

Dalili hizi huelekeza kwenye sababu kadhaa zinazowezekana.

Visababishi vya maumivu ya Kitovu

1. Ngiri kokoto ya kitovu (Henia ya kitovu)

Hii ndiyo sababu kuu inayowezekana kwa maelezo ya mgonjwa huyu. Henia ya kitovu hutokea pale ambapo sehemu ya utumbo au mafuta ya ndani ya tumbo husukumwa nje kupitia udhaifu katika misuli ya ukuta wa tumbo. Hali hii husababisha kuvimba na maumivu hasa baada ya kula au kushinikiza tumbo.

Dalili kuu za henia ya kitovu

• Kuvimba kwa kitovu kinachoongezeka ukubwa baada ya kula au kusimama muda mrefu.

• Maumivu yanayoambatana na mguso au kubonyeza.

• Kitovu kuwa kigumu au kubadilika rangi ikiwa limezidi.

2. Kifuko maji kwenye kitovu

Hii ni hali ambapo mabaki ya mirija ya utotoni hutengeneza uvimbe ndani au karibu na kitovu. Hali hii inaweza kusababisha maumivu, uvimbe, au hata kutokwa na usaha kutoka kwenye kitovu.

3. Maambukizi kwenye kitovu

Ingawa mara nyingi huathiri watoto wachanga, watu wazima wanaweza pia kupata maambukizi haya, hasa kama kuna kisigino cha kitovu kilichobaki au mashimo yanayoshika uchafu. Maambukizi haya husababisha:

• Maumivu makali.

• Harufu mbaya kutoka kitovuni.

• Uwekundu au usaha.

4. Magonjwa ya utumbo wa ndani

Magonjwa kama ugonjwa wa crohn, michomokinga sugu kwenye utumbo mpana na maambukizi kwenye utumbo huathiri utumbo mdogo au mkubwa na huweza kusababisha maumivu yanayoanzia kwenye kitovu. Maumivu haya mara nyingi huambatana na:

• Kubadilika kwa haja ndogo au kubwa (kuharisha au kufunga choo).

• Kuvimbiwa.

• Kichefuchefu au kushiba haraka.

5. Matatizo ya msongo wa mawazo

Maumivu yanayodumu bila sababu dhahiri ya kimaumbile yanaweza kuwa na uhusiano na msongo wa mawazo au mfadhaiko. Mgonjwa hapa ametaja kuwa anapata mawazo mengi, hali inayoweza kuchangia kuongezeka kwa hisia za maumivu.

Vipimo muhimu vya utambuzi

Kwa maumivu ya kudumu kama haya, vipimo vifuatavyo vinashauriwa kufanywa:

1. Uchunguzi wa Daktari kwa kuangalia na kugusa

   Kuangalia kama kuna uvimbe wa henia, mabadiliko ya ngozi, au uwepo wa dalili za maambukizi.

2. Utrasound ya Tumbo (Abdominal Ultrasound)

   Husaidia kugundua henia, uvimbe, kifuko maji, au matatizo mengine ya ndani ya tumbo.

3. Vipimo vya Damu (CBC, CRP)

   Kuangalia kama kuna maambukizi au hali ya uchochezi mwilini.

4. Vipimo vya Kinyesi

   Kufuatilia uwepo wa vimelea au damu kwenye choo.

5. Endoscopi (ikiwa inahitajika)

   Kuchunguza njia ya chakula na utumbo kwa undani zaidi.

Matibabu na ushauri wa kitabibu

Kwa henia ya kitovu

• Matibabu ya msingi ni upasuaji mdogo (herniorafi) ili kufunga sehemu iliyo wazi.

• Upasuaji huzuia matatizo kama utumbo kunaswa ndani ya tundu la henia hali inayohatarisha maisha.

Kwa maambukizi au kifukomaji kwenye kitovu

• Dawa za kuua bakteria (antibiotics).

• Kusafisha au kutoa uvimbe kwa njia ya upasuaji mdogo.

Kwa matatizo ya utumbo au msongo wa mawazo

• Dawa maalum za kurekebisha mfumo wa mmeng’enyo.

• Ushauri wa kisaikolojia au tiba ya afya ya akili kwa msongo wa mawazo.

Mambo ya kufanya nyumbani wakati ukisubiri huduma

• Epuka kubonyeza au kugusa sana eneo la kitovu.

• Usibebe vitu vizito.

• Vaava mavazi yasiyobana tumboni.

• Andika rekodi ya dalili zako kila siku (wakati wa kula, maumivu yanaanza saa ngapi, ni chakula gani kilicholiwa n.k.).

Wakati gani uwasiliane na daktari haraka?

Onana na daktari haraka ikiwa;.

• Kitovu kikizidi kuvimba au kuwa kigumu ghafla.

• Kutapika au homa inayoambatana na maumivu.

• Kushindwa kupitisha choo au gesi.

• Uwepo wa damu kwenye kinyesi au usaha kutoka kitovuni.

Hitimisho

Maumivu ya eneo la kitovu kwa zaidi ya miezi miwili si jambo la kubeza. Dalili kama uvimbe unaorudiarudia, maumivu yanapoongezeka kwa mguso, na mabadiliko baada ya kula, huashiria uwezekano mkubwa wa henia ya kitovu au matatizo mengine yanayohitaji uchunguzi wa daktari bingwa wa upasuaji au magonjwa ya ndani. Tafadhali wahi hospitali kwa uchunguzi na tiba sahihi ili kuzuia madhara makubwa zaidi.