Sonona kwa mjamzito

Sonona ni ugonjwa wa akili unaosababisha mtu kuwa katika hali ya majonzi na kupoteza hamu ya kufanya vitu ambavyo awali vilikuwa vinampa furaha au hamasa. Japo ni kawaida kwa binadamu kuwa na hali ya huzuni katika vipindi tofauti vya maisha hali hii huwa ya muda wa wiki 2 au zaidi inayoambatana na dalili katika mwili kama vile kukosa hamu ya kula, kupungua uzito, kukosa usingizi nk.

Sonona ni miongoni mwa magonjwa ya akili yanayotokea sana, inakadiriwa kuwa watu milioni 280 ulimwenguni wana sonona. Ugonjwa huu usipotibiwa huleta madhara kwa mgonjwa na katika jamii kama vile kupungua kwa ufanisi katika masomo, kazi, kukosa mahusiano mazuri na jamii na kujiua.

Sonona huwapata Zaidi wanawake kuliko wanaume, kwa sababu hii na Kutokana na mabadiliko ya homoni wakati wa ujauzito na majukumu ya uzazi, wajawazito huweza kuwa na sonona wakati wa ujauzito na/au baada ya kujifungua. Idadi ya wanawake wajawazito wenye sonona imekuwa ikiongezeka na inakadiriwa kuwa kati ya wanawake 8 waliojifungua 1 huwa na sonona.

Sonona wakati wa ujauzito na baada ya kujifungua huathiri afya ya mama na mtoto kwani mama hushindwa kuwa na ukaribu na mtoto na wakati mwingine hukataa kunyonyesha na kushindwa kujihudumuia mwenyewe.

Visabishi Vya Sonona Kwa Mjamzito

Sonona husababishwa na muunganiko wa sababu mbali mbali za kijamii, kisaikolojia, na kibaiolojia. Sababu zifuatazo huchangia sana sonona wakati wa ujauzito.

• Historia ya kuugua sonona

• Historia ya ukatili wa kijinsia

• Hali duni ya Maisha

• Ujauzito ambao hakutarajiwa

• Migogoro katika mahusiano ya kimapenzi

• Hali ya kuwa na wasiwasi kuhusu ujauzito na malezi

• Kukosa msaada kutoka kwa mwenza, familia au jamii

• Majanga yanayoleta msongo kama vile kufiwa na mtu/watu wa karibu, kuachika nk

Utambuzi wa sonona kwa mjamzito

Hakuna vipimo vinavyoweza kutumika kutambua ugonjwa wa sonona, hutambuliwa kwa dalili na uchunguzi wa akili. Mgonjwa huwa na dalili zifuatazo

Wakati wa ujauzito

• Kuwa katika hali ya huzuni na wasiwasi

• Kukosa matumaini na kujilaumu

• Hali ya kujitenga na watu

• Kukosa usingizi au kulala sana

• Kula sana au kukosa hamu ya kula

• Kupungua uzito

• Kufikiria au kujaribu kujiua

• Maumivu ya mwili ambayo hayaponi kwa dawa

Baada ya kujifungua

• Kulia bila sababu yoyote

• Kuwa na hasira na ukali

• Mawazo ya kumdhuru mtoto au kujidhuru mwenye

• Kuwa na wasiwasi na kutokujiamini kuhusu malezi ya mtoto

• Kukosa ukaribu na mtoto na wakati mwingine kukataa kunyonyesha

Madhara ya sonona kwa mjamzito

Yafuatayo ni madhara ya sonona kwa mjamzito wakati wa ujauzito na baada ya kujifungua;

• Uchungu kabla ya wakati

• Kuzaa mtoto mwenye uzito mdogo

• Kuzaa njiti

• Kukosa mapenzi na mtoto

• Kumdhuru mtoto

• Kujidhuru mwenyewe

Matibabu ya sonona kwa mjamzito

Matibabu ya sonona wakati wa ujauzito huwa saw ana watu wengine ambao hawapo kwenye kundi hili.Sonona hutibiwa kwa dawa na ushauri wa kisaikolojia, uchaguzi wa njia ya matibabu hutegemea ukubwa wa ugonjwa na namna unavyoaathiri Maisha yake ya kila siku.

Matibabu kwa ushauri wa kisaikolojia

Hutolewa kwa mgonjwa ambaye ana dalili za awali za sonona ambazo haziathiri utendaji wake wa Maisha ya kila siku. Mgonjwa hupewa elimu kuhusu tatizo lake na jinsi ya kukabiliana nalo kwa namna mbali mbali ikiwamo;

• Tiba ya ufahamu wa tabia

• Tiba ya msaada wa kisaikolojia

• Matibabu ungainshi (wapenzi wawili)

• Kuboresha lishe kwa kuacha vyakula vyene caffeine, nicotine, na kuacha pombe

• Namna ya kuboresha usingizi

• Njia za kupunguza msongo

Matibabu kwa dawa

Hufanyika kwa wale wenye dalili za ugonjwa zinazoathiri Maisha ya kila siku (moderate and severe depression). Dawa katika kundi liitwalo Selective Serotonin Reuptake Inhibtors (SSRIs) hutumika kutibu sonona kwa mjamzito, mfano wa dawa katika kundi hili ni Amitryptilyne.

Dawa hizi zinahusishwa na matokeo mabaya ya ujauzito kama vile kujifungua kabla ya wakati, mtoto kuzaliwa amechoka na kuzaliwa na uzito mdogo. Tafiti zinaonesha kuwa watoto ambao mama zao wanatumia dawa kutibu sonona wiki za mwisho za ujauzito huwa na matatizo ya kupumua na hupata degegede.

Licha ya madhara haya inashauriwa mgonjwa kutumia dawa katika kipindi chote cha ujauzito na baada ya kujifungua ili kuzuia kujirudia kwa ugonjwa, na Watoto kuwa katika uangalizi.ili kutibu madhara yatokanayo na dawa.

Jinsi ya kuzuia sonona kwa mjamzito

Mambo yafuatayo yanaweza kusaidia kupunguza tatizo la sonona kwa mjamzito;

• Kupata ushirikano mzuri na jamii inayomzunguka

• Kuwa na mahusiano mazuri na mwenza wake

• Kujihusisha na vitu mbali mbali vinavyoleta furaha

• Kutumia njia za uzazi wa mpango ili kuzuia mimba zisizotarajiwa