Uvimbe wa Batholini (pia hujulikana kama jipu au uvimbe karibu na tundu la uke) ni hali inayowapata wanawake wengi, lakini mara nyingi haieleweki vizuri. Uvimbe huu hujitokeza karibu na mlango wa uke, katika mashavu ya uke upande wa chini na pembeni kidogo. Katika mlinganisho wa sura ya saa, uvimbe unaweza kuonekana katika nafasi ya saa 4 (upande wa kulia) au saa 8 (upande wa kushoto).

Tezi ya Batholini ni nini?

Tezi ya Batholini ni tezi mbili ndogo zilizopo karibu na mlango wa uke. Zinahusika na kutoa uteute unaosaidia kulainisha uke wakati wa tendo la ndoa. Uteute huu hufanya uume uweze kuteleza kwa urahisi na kupunguza msuguano usiohitajika.

Uvimbe wa Batholini hutokea vipi?

Uvimbe hutokea pale ambapo mrija wa tezi ya Batholini umeziba. Uteute unapotengenezwa na kukosa njia ya kutoka, hukusanyika ndani ya tezi hiyo na kupelekea kuvimba. Uvimbe unaweza:

• Kuwa mdogo na usio na maumivu (ikiwa hakuna maambukizi)

• Kuwa mkubwa, wenye maumivu na joto (ikiwa kuna maambukizi)

Dalili za uvimbe wa Batholini

a) Bila maambukizi:

• Uvimbe mdogo, laini na usio na maumivu karibu na tundu la uke

• Kujisikia kutojiamini wakati wa kukaa au kutembea

• Maumivu wakati wa tendo la ndoa

b) Ukiwa na maambukizi:

• Uvimbe unaouma sana na wenye joto

• Kutokwa na usaha

• Homa na maumivu ya mwili

• Kutojisikia vizuri kwa ujumla

Sababu na vihatarishi

Sababu kuu:

• Kuziba kwa mrija wa tezi ya Batholini

Vihatarishi vya kupata tatizo hili ni pamoja na:

• Kutokufanya usafi wa sehemu za siri

• Kuwa na magonjwa ya zinaa (kama kisonono, klamidia)

• Kuumia wakati wa tendo la ndoa

• Kuwa na umri kati ya miaka 20 hadi 30

• Kuwa katika hedhi

Wakati gani wa kumwona daktari?

Mwone daktari haraka endapo:

• Uvimbe una maumivu makali au unatoa usaha

• Haujapona ndani ya siku 3 hadi 4 licha ya matibabu ya nyumbani

• Umepata homa au dalili zingine za maambukizi ya mwili

• Umeona uvimbe usioeleweka katika uke wako

Matibabu ya uvimbe wa Batholini

a) Kama hakuna maambukizi (uvimbe hauna maumivu):

• Hutakiwi dawa yoyote ya hospitali

• Tumia tiba ya nyumbani: loweka kwenye maji ya uvuguvugu mara 3–4 kwa siku

b) Kama uvimbe una maumivu:

• Tumia dawa za kupunguza maumivu kama ibuprofen au paracetamol

• Endelea na maji ya uvuguvugu

• Epuka kushiriki tendo la ndoa hadi uvimbe upone

c) Kama uvimbe umeambukia na kutoboka:

• Dhibiti usaha kwa usafi wa kila siku

• Endelea na maji ya uvuguvugu hadi usaha wote utolewe

• Mwone daktari kwa uchunguzi zaidi

d) Kama uvimbe haupotei:

• Daktari atafanya upasuaji mdogo (marsupialization) wa kutoa usaha au kuondoa tezi kabisa

• Upasuaji huu huwa rahisi, na utaruhusiwa nyumbani siku hiyo hiyo

Namna ya kuloweka uvimbe (Sitz Bath)

• Tayari beseni safi lenye maji ya uvuguvugu (si ya moto sana)

• Kaa ndani yake dakika 10–15 hadi sehemu yenye uvimbe izame vizuri

• Rudia mara 3–4 kwa siku

• Unaweza kuongeza chumvi ya maziwa, dawa za asili au Dettol kidogo kama umeelekezwa na daktari

Mambo unayopaswa kuepuka

• Usishiriki tendo la ndoa ukiwa bado una uvimbe

• Usibonye au kufinya uvimbe kwa mikono

• Usitumie dawa bila ushauri wa daktari

• Epuka sabuni kali kwenye uke

Kinga ya uvimbe wa batholini

Hakuna njia ya uhakika ya kuzuia kabisa, lakini unaweza kupunguza hatari kwa:

• Kufanya usafi wa uke mara kwa mara na kwa upole

• Kutumia kondomu wakati wa ngono

• Kuepuka wapenzi wengi au ngono bila kinga

• Kuenda kliniki kwa uchunguzi wa mara kwa mara

Hitimisho

Uvimbe wa Batholini si tatizo kubwa mara nyingi, ila unaweza kusumbua iwapo hautatibiwa mapema. Tumia maji ya uvuguvugu, zingatia usafi, epuka ngono hadi upone, na usisite kumuona daktari kama uvimbe una maumivu, unatoa usaha au haupotei kwa muda mrefu. Elimu sahihi husaidia wanawake kujitunza na kuepuka madhara makubwa ya kiafya.

Maswali yaliyoulizwa mara kwa mara