Mwandishi:
ULY CLINIC
Mhariri:
ULY CLINIC
3 Julai 2025
Mlo bora kwa mtoto wa miezi 10 kwa ukuaji wa kawaida
Mtoto wa miezi 10 anahitaji lishe kamili yenye virutubisho vyote muhimu kwa ukuaji wa mwili, ubongo, na kinga. Makala hii inaeleza ratiba ya mlo wa kila siku kwa kutumia vyakula vya kawaida vinavyopatikana Tanzania.
Malengo ya lishe kwa miezi 10
Kusaidia ukuaji wa haraka wa mwili na ubongo
Kuimarisha kinga ya mwili dhidi ya magonjwa
Kumzoesha kula chakula kikavu zaidi na kujifunza kutafuna
Kuzuia utapiamlo au uzito pungufu
Maziwa ya mama
Mtoto aendelee kunyonya angalau mara 3 hadi 5 kwa siku. Maziwa ya mama bado ni chanzo muhimu cha nishati, protini na kinga ya mwili. Maziwa mengine yanayofaa: maziwa ya ng’ombe yaliyochemshwa au maziwa ya unga ya watoto.
Chakula kwa mtoto wa miezi 10 – Sifa Kuu
Kiasi kikubwa zaidi ya chakula kuliko miezi ya awali
Aina nyingi zaidi za chakula—nafaka, mboga, matunda, protini, mafuta
Teksture ya chakula iwe nzito au chemchemi (si maji maji kama zamani)
Aanze kuzoea chakula cha familia kilichopondwa vizuri
Vyakula vinavyopendekezwa
Kundi | Mfano wa vyakula |
Wanga | Ugali laini, wali, viazi vilivyopondwa, ndizi za kupika |
Protini | Mayai, maharage, dengu, samaki wadogo, dagaa waliopondwa |
Mafuta bora | Mafuta ya alizeti, nazi, siagi ya karanga (kiasi kidogo) |
Matunda | Papai, parachichi, embe, ndizi mbivu |
Mboga za majani | Mchicha, kisamvu, majani ya maboga (yapikwe hadi laini) |
Ratiba ya mlo wa wiki (Mtoto wa Miezi 10)
Siku | Asubuhi (7–8am) | Saa 10 (10am) | Mchana (1–2pm) | Saa 4 (4pm) | Usiku (7–8pm) |
Jumatatu | Uji wa lishe + parachichi | Papai | Wali + dagaa + mboga | Uji mwepesi | Ugali + maharage |
Jumanne | Uji wa mtama + karanga | Ndizi mbivu | Ugali + mchicha + samaki | Maziwa kidogo | Viazi + mayai robo |
Jumatano | Uji wa mchele + nazi | Embe | Wali + kisamvu + maharage | Parachichi | Ugali + dagaa |
Alhamisi | Uji wa lishe + mafuta ya nazi | Papai | Ndizi za kupika + samaki wa kupondwa | Maziwa | Viazi + mboga ya maboga |
Ijumaa | Uji wa ulezi + siagi ya karanga | Pawpaw | Ugali + dengu + mboga | Uji mzito | Wali + mayai robo |
Jumamosi | Uji wa nafaka mchanganyiko | Ndizi | Wali + dagaa + mchicha | Parachichi | Ugali + mboga ya majani |
Jumapili | Uji wa lishe + kijiko cha mafuta | Embe | Ndizi + kisamvu + maharage | Uji mwepesi | Viazi + dagaa |
Kumbuka: Chakula kipondwe au kisagwe vizuri kulingana na uwezo wa mtoto kutafuna.
Vidokezo Muhimu kwa Wazazi
Mpatie mtoto chakula mara 3 hadi 4 kwa siku, pamoja na vitafunwa (snacks) 1–2
Mlishi mtoto mwenyewe kwa kutumia kijiko au mikono safi
Hakikisha mtoto anakula chakula cha familia kilichoboreshwa kwa mahitaji yake
Kila chakula kiandaliwe kwa usafi na kilainishwe kama inavyostahili
Tahadhari
Usiongeze chumvi au viungo kwenye chakula cha mtoto
Epuka asali hadi mtoto atimize miezi 12
Angalia kama mtoto ana mzio kwa chakula kipya
Hitimisho
Lishe bora kwa mtoto wa miezi 10 ni msingi wa afya njema, kinga thabiti na maendeleo ya akili. Kwa kutumia vyakula vya kawaida majumbani kama wali, uji, samaki na matunda, unaweza kumpa mtoto wako mwanzo bora wa maisha.
Elimu inayotolewa hapa ni kwa ajili ya ushauri tu na hivyo ULY CLINIC inakushauri siku zote uwasiliane na daktari wako kabla ya kuchukua hatua yoyote ile kiafya baada ya kusoma makala hii.
Kwa ushauri zaidi na tiba, wasiliana na daktari wa ULY CLINIC kupitia mawasiliano yetu
Imeboreshwa,
3 Julai 2025, 09:25:49
Rejea za mada hii:
WHO. Infant and Young Child Feeding: Model Chapter for Textbooks. Geneva: WHO; 2009.
TFNC. Lishe kwa Watoto Wadogo: Mwongozo kwa Wazazi na Walezi. Dar es Salaam: TFNC; 2018.
Ministry of Health, Tanzania. National Guidelines on Infant and Young Child Feeding. 2nd ed. 2019.
PAHO, WHO. Guiding Principles for Complementary Feeding. Washington, DC; 2003.
Dewey KG, Adu-Afarwuah S. Matern Child Nutr. 2008;4(Suppl 1):24–85.
UNICEF. Programming Guide: Infant and Young Child Feeding. New York: 2011.
USAID Advancing Nutrition. Essential Nutrition Actions Framework. Washington, DC: 2021.
WHO Multicentre Growth Reference Study Group. WHO Child Growth Standards. Geneva: WHO; 2006.
