Maumivu ya vidonda vya tumbo

Sawali la msingi

Habari daktari, nilikua nina tatizo nawaka moto kwanzia tumboni mpaka mgongoni kuna muda nauhisi mpaka kichwa nilienda hospital

Majibu

Asante kwa kuelezea hali yako. Maumivu ya tumbo yanayohusiana na vidonda vya tumbo yanaweza kusababisha dalili tofauti, lakini mara nyingine maumivu yanaweza kupanuka hadi mgongo kutokana na muunganisho wa misuli na viungo vya ndani. Vidonda vya tumbo vinaweza pia kusababisha uchochezi na kuvimba ndani ya tumbo, na wakati mwingine kuathiri maeneo mengine kama mgongo au hata kichwa kwa sababu ya maumivu yaanayotokea sehemu nyigine (Maumivu rejea).

Kuhusu tatizo la kutapika nyongo na kuhisi waka moto mwilini, hii inaweza kuashiria hali mbaya ya tumbo kama vile vidonda vikizidi au kuambatana na maambukizi, au matatizo mengine kama vile tatizo la michomokinga kwenye tumbo na utumbo (gastroenteritis), au hata maambukizi ya njia ya mmeng’enyo wa chakula. Kutapika nyongo pia inaweza kuonyesha kuwepo kwa kizuizi au matatizo ya kina kinachohusiana na tumbo au matumbo.

Wakati gani wa kumwona daktari haraka?

Lazima uende hospitali haraka sana ukiona mojawapo ya dalili hizi zifuatazo, kwani zinaweza kuashiria kuwa vidonda vya tumbo vimezidi au kuna tatizo kubwa zaidi (kama kutoboka kwa tumbo au kutokwa damu ndani).

1. Kutapika damu au kutapika nyongo mara kwa mara– Damu inaweza kuonekana kama nyekundu au kama kahawa iliyochemshwa.

2. Kuhisi maumivu makali yanayochoma tumboni hadi mgongoni– Inaweza kuashiria kidonda kimefikia misuli au limetoboka.

3. Choo chenye damu au rangi ya kahawa (nyeusi sana, kunata)– Hii inaonyesha damu inavuja ndani ya tumbo au utumbo.

4. Kupungua uzito bila sababu, kukosa hamu ya kula– Dalili za kudhoofika kutokana na ugonjwa wa kudumu au saratani ya tumbo.

5. Kichefuchefu kikali, kutapika kila chakula unachokula– Inaweza kuashiria tundu limeziba au kuna maambukizi makubwa.

6. Kizunguzungu, kuishiwa nguvu au kuzimia– Inaweza kutokana na kupoteza damu au kushuka kwa presha.

7. Homa ya mara kwa mara au homa ya zaidi ya siku 3– Inaweza kuonyesha kuna maambukizi kwenye tumbo.

8. Kuwaka moto mwilini bila homa au dalili zisizoeleweka– Inaweza kuwa dalili ya athari za neva au matatizo ya mfumo wa mmeng'enyo.

Matibabu ya nyumbani

Kwa kuwa tayari umeambiwa una vidonda vya tumbo (peptic ulcers), na sasa unahisi maumivu yanayoenea tumboni hadi mgongoni, kutapika nyongo, na hali ya kuwaka moto mwilini, unaweza kufuata baadhi ya matibabu ya nyumbani kusaidia kupunguza dalili wakati unasubiri au kuendelea na matibabu ya hospitali. Hata hivyo, hizi ni njia za kupunguza makali tu, si mbadala wa tiba ya daktari.

1. Kula vyakula laini na visivyochachua

• Uji wa lishe usio na viungo (mtama, uwele, mahindi).

• Ndizi mbivu.

• Viazi vilivyochemshwa bila mafuta.

• Supu ya mboga zisizo na viungo.

• Tumia chakula kidogo kidogo mara nyingi (mlo 5–6 kwa siku badala ya milo 2–3 mikubwa).

2. Tumia tangawizi kidogo

• Tangawizi husaidia kupunguza kichefuchefu na kuleta utulivu tumboni. Changanya kipande kidogo na maji ya uvuguvugu, kunywa kwa sipu ndogo.

3. Epuka kabisa vyakula na vinywaji vifuatavyo:

• Chai, kahawa, soda, juisi za viwandani.

• Vyakula vyenye mafuta mengi, pilipili, limao, nyanya.

• Sigara na pombe (ikiwa unatumia).

4. Kunywa maji ya uvuguvugu

• Maji ya uvuguvugu husaidia kupunguza hisia ya kuwaka moto na kutuliza tumbo. Kunywa kidogo kidogo kila baada ya dakika kadhaa.

5. Asali

• Kunywa kijiko 1 cha asali asubuhi kabla ya chakula inaweza kusaidia kupunguza muwasho tumboni. Iwe asali safi na ya asili.

6. Kupumzika na kupunguza msongo

• Msongo wa mawazo unaweza kuongeza asidi tumboni. Jitahidi kupumzika, lala vizuri, na epuka hasira au mawazo ya muda mrefu.

Muhimu sana

Endelea na dawa ulizopewa hospitalini kama vile dawa za kupunguza asidi (kama omeprazole, esomeprazole, au pantoprazole). Ikiwa bado unatapika nyongo, una maumivu makali, homa, au kutapika damu, tafuta matibabu ya haraka hospitalini kwani huenda kuna maambukizi makubwa au vidonda vimezidi. Vidonda vya tumbo vinaweza kutibika kabisa, lakini visipodhibitiwa vinaweza kusababisha matatizo makubwa. Ni muhimu kumuona daktari bingwa wa magonjwa ya tumbo (gastroenterologist) kwa uchunguzi zaidi, ikiwa ni pamoja na Endoscopy (kuangalia ndani ya tumbo), kipimo cha H. pylori (bakteria anayeweza kusababisha vidonda), na vipimo vya damu au kinyesi ili kuthibitisha hali ya tumbo lako na kupata tiba sahihi.