Kucheua nyongo

Kucheua nyongo hutokea endapo nyongo iliyohifadhiwa ndani ya kibofu cha nyongo itaingia tumboni na kubaki humo au kupita kwenye umio kisha kutoka kinywani mithiri ya majimaji au matapishi.

Kucheua nyongo huweza kusababisha tatizo la kucheua tindikali ambalo linasababisha michomo kwenye umio na kinywa.

Matibabu ya kucheua nyongo huhusisha kubadili mtindo wa maisha na chakula au upasuaji endapo tatizo ni kubwa.

Dalili ambatwa

Dalili za kucheua nyongo mara nyingi hufanana na dalili za kucheua tindikali, hii inafanya vigumu sana kutofautisha dalili hizi mbili na wakati mwingine hutokea kwa pamoja. Endapo una tatizo la kucheua nyongo, dalili zifuatazo zinawea ambatana;

• Maumivu ya chembe ya moyo yanayoweza kuwa ya kawaida au makali zaidi

• Kiugulia cha mara kwa mara kinachoweza kusambaa kwenye koo

• Ladha ya uchachu kwenye midomo

• Kichefuchefu

• Kutapika matapishi ya rangi ya kijani yanayoelekea njano

• Kwa baadhi ya watu kupotea kwa sauti kutokana na kuungua kwenye boksi la sauti

• Kukohoa baadhi ya nyakati

• Kupungua uzito bila sababu

Wakati gani wa kutafuta msaada wa daktari?

Ni muhimu ukatafuta msaada wa daktari endapo una cheua nyongo pamoja na dalili zifuatazo;

Dalili za kucheua tindikali kutoisha- hii inaweza kuashiria unacheua nyongo pia

Dalili kuwa kali zaidi

Fiziolojia ya kuachiliwa kwa nyongo kutoka kwenye kibofu cha nyongo

Kwa kawaida nyongo inapozalishwa na ini, huingia kwenye kibofu cha nyongo kinachokaa mkabala na ini kupitia mirija maalumu. Nyongo hii hukaaka humo mpaka pale chakula kutoka tumboni kitakaporuhusiwa kuingia sehemu ya utumbo mwembamba iitwayo duodenamu kwa kuruhusiwa na koki ya pailoriki. Koki ya pailoriki huruhusi chakula kiasi kidogo tu kuingia kwenye duodenum ili kikutane na kuchanganyika na nyongo tayari kwa kumeng’enywa. Endapo kozi hii ya pailoriki inafunguka kwa muda mrefu, huruhusu nyongo kutoka kwenye duodenamu na kuingia tumboni.

Nyongo inatokaje tumboni kwenda kwenye umio au kuonekana mdomoni?

Endapo fiziolojia iliyoelezewa hapo juu imeenda vibaya na nyongo imeingia tumboni, nyongo hii huweza kufika kwenye umio au kinywa kupitia koki ya chini ya esofajio iliyo kati ya umio na tumbo. Koki ya chini ya esofajio endapo haifanyi kazi yake vema, huruhusu vilivomo tumboni kuingia kwenye umio na hivyo kusabisha kucheua. Fiziolojia ya kawaida ya ufanyaji kaziwa koki ya esofajio ni kwamba, inafunguka tu endapo kuna chakula kwenye umio ili kukiruhusu kuingia tumboni na hufunga endapo hakuna chakula kwenye umio kufanya kazi kinyume na hapo huleta tatizo la kucheua tindikali au kucheua nyongo

Visababishi

Upasuaji wa tumbo

Upasuaji wa tumbo unaweza kuleta madhaifu ya koki ya esofajio na pairoliki mfano upasuaji wa kutoa sehemu ya tumbo au tumbo lote au upasuaji wa kuchepuka tumbo

Vidonda vya tumbo

Vidonda vya tumbo huunguza koki ya pailoriki na kufanya isiweze kufunguka au kufnaya kazi yake kama inavyotakiwa.

Upasuaji wa kibofu cha nyongo

Tafiti zinaonyesha, wagonjwa ambao wamefanyiwa upasuaji wa kutoa kibofu cha nyongo wanapata dalili za kucheua tindikali sana kuliko wale wenye kibofu cha nyongo.

Utambuzi

Baada ya kuulizwa maswali kuhusu dalili zako na kufanyiwa uchunguzi wa awali na daktari, vipimo vifuatavyo vinaweza agizwa kufanyika;

Kipimo cha endoskopi

Ni kipimo cha kuangalia ndani ya umio tumbo na utumbo lengo ni kuangalia endapo kuna ishara ya michomo na ukubwa wa tatizo, kuchukua nyama ya kipimo na kupanga matibabu.

Kipimo cha tindikali

Hutumika kupima muda gani na kiasi gani cha tindikali kinaingia kwenye umio, kipimo hiki kinaweza kutofautisha kati ya kucheua tindikali na kucheua nyongo. Kipimo hiki hufanyika pia kwa msaada wa endoskopi.

Matibabu

Matibabu ya kucheua nyongo ni magumu kufanikiwa kirahisi hivyo nzuri na inayofanya kazi vema ni kubadili mtindo wa maisha na chakula.

• Matibabu ya dawa

• Matibabu ya upasuaji

• Matibabu ya kubadili mtindo wa maisha

Dawa

Dawa zinazotumika kutibu kucheua nyongo ni;

• Ursodeoxycholic acid.

• Sucralfate

• Bile acid sequestrants

Upasuaji

• Upasuaji wa kuchepusha nyongo- huleta kufanya nyongo imwakike mbali na utumbo wa duodenum ili isiweze kucheuliwa kirahisi

• Upasuaji wa kuimarisha koki ya chini ya esofajio

Madhara ya kucheua nyongo

Madhara ya kucheua nyongo ni;

Michomo mcheuo tumboni

Michomo mcheuo tumboni inahusishwa kuambatana na saratani ya tumbo katika tafiti mbalimbali. Hata hivyo si watu wote wanaocheua nyongo hupata saratani. Endapo unapata dalili hii pata matibabu ili kuzuia madhara.

Kucheua tindikali

Kucheua tindikali huongeza hatari ya kuchoma umio na hivyo kuleta dalili za maumivu ya chembe ya moyo na kiungulia.

Umio la barett

Umio la barett ni madhara ya kuchomwa na tindikali kwa muda mrefu sana katika sehemu ya chini ya umio na hiyo kusababisha vidonda na uvimbe suguwenye hatari ya kubadilika kuwa saratani.

Saratani ya umio

Kuna mahusiano kati ya saratani ya umio na kucheua tindikali yaliyoonekana kwenye tafiti. Saratani ya umio inaweza isigunduliwe mapema mpaka pale itakapokuwa kwneye hatua za mwisho.

Matibabu ya nyumbani na kubadili mtindo wa maisha

Mambo yafuatayo yanaweza kupunguza au kuondoa kupata dalili za kucheua tindikali na nyongo;

Acha kuvuta sigara

kuacha kuvuta sigara kutapunguza kiwango cha tindikali zinazozalishwa tumboni.

Kula mlo kidogo na mara nyingi badala ya kula mlo mkubwa mara moja

Hii itapunguza shinikizo kwenye koki ya chini ya esofajio kisha kufanya isifunguke kabla ya wakati hivyo kuzuia kucheua vilivyomo tumboni

Kaa wima wakati unakula na subiri kwa masaa mawili hadi matatu kabla ya kulala

Hii itaipa muda tumbo kumeng’enya chakula na kuzuia usicheua

Punguza vyakula vya mafuta

Hii itasaidia kufanya koki ya chini ya esofajio kutofunguka muda mwingi na kupunguza kiwango cha chakula kinachotoka tumboni

Zuia kula vyakula vinavyoongeza uzalishaji wa tindikali

Kama vyakula vyenye minti, vyakula vyenye kaboni, vyakula vichachu na juisi, viungo kwa wingi, vitunguu kwa wingi au nyanya kwa wingi.

Punguza au acha kunywa pombe

Hii itasaidia koko ya chini ya esofajio isilegee muda mwingi.

Punguza uzito

Inua kitanda chako au tumio mto wakati wa kulala ili kuzuia kucheua wakati umelala

Acha msongo

Tumia njia mbalimbali za kuondoa msongo kama tafakuri- hii itasaidia kupunguza au kuondoa dalili za kucheua tindikali au nyongo.