Kujing’ata ulimi

Ulimi ni msuli muhimu sana kwa binadamu, huonekana kuwa na msaada mkubwa katika suala la kula chakula kwa kuchanganya chakula pamoja na mate na kukisogeza chakula karibu na meno pia kukipeleka nyuma ya koo kwa ajili ya kukurahisishia ukimeze. Bila ulimi ingekuwa ngumu sana kula chakula. Mbali na kazi hiyo ulimu huwa muhimu kutengeneza matamshi na upumuaji.

​

Kujingata ulimi huweza kutokea sana wakati wa kula, huambatana na maumivu makali sana na kuleta vidonda. Kila mtu katika maisha yake anapofikia umri wa miaka 30 anaweza kuwa ameshajingata ulimi, idadi hutegemea na visababishi.

Dalili

Dalili zifuatazo zikupe hofu ya kutafuta matibabu ya haraka mara baada ya kujing’ata ulimi

​

• Endapo unatokwa na damu nyingi sana

• Kutokwa na damu upya marabaada ya damu kukatika

• Kidonda kuonekana kimevimba au chenye rangi nyekundu

• Kuhisi joto kwenye kidonda cha ulimi

• Kutokwa na majimaji mekundu au usaha kwenye kidonda

• Kidonda kikiwa kinauma sana

• Kama unapata homa

• Kuharibika kwa umbile la ulimi

​

Visababishi

Visababishi vinafofahamika kuleta tatizo la kujingata ulimi ni pamoja na;

• Ajali ya gari, baiskeli n.k

• Kuanguka

• Majeraha kutokana na michezo mbalimbali

• Kupigana

• Degedege na kifafa

• Tabia ya mtu kung’ata ulimi kama vile ilivyo tabia ya kung’ata kucha

• Mijongeo isiyo hiari ya misuli ya kinywa wakati umelala

• Kutafuta harakaharaka

• Kutafuta kinywa wakati umelala

Utambuzi wa tatizo

Endapo umejingata ulimi na kufika hospitali, daktari atakuchunguza kwa kutazama ulimi wako, umbo la kidonda na mipaka yake. Endapo umejing’ata ulimi wakati wa usiku daktari atataka kujua zaidi visababishi kwa kuuliza maswali(soma kwenye makala ya kujing’ata ulimi wakati umelala)

Matibabu

Mara nyingi kujing’ata ulimi huwa hakuhitaji matibabu isipokuwa dawa za kutuliza maumivu endapo mgonjwa ana amaumivu makali. Hata hivyo kuna hali zinaweza kusbabisha uhitaji kupata matibabu ya haraka endapo mgonjwa ana mambo yafuatayo;

​

• Kutokwa na damu nyingi

• Mpasuko mkubwa kwenye ulimi

• Mapigo ya moyo kwenda haraka kutokana na kupoteza damu

• Kupumua kwa shida

• Ngozi ya mwili kupauka

• Dalili za maambukizi kwenye ulimi

​

Daktari atakupatia tiba kwa kukupa dawa au kufanya upasuaji mdogo wa kushona mpasuko kwenye ulimi. Utapewa dawa za maumivu pamoja au pasipo dawa za antibayotiki.

Matibabu ya nyumbani

Fanya mambo yafuatayo kwa matibabu ya nyumbani;

​

• Hatua ya kwanza- Nawa mikono yako kwa maji yenye sabuni kisha vaa glavu

• Hatua ya pili- Sukutua kinywa chako kwa maji safi ili uweze kuona kidonda kilipo vema

• Hatua ya tatu- Gadamiza kidonda kwa kutumia gozi au kitambaa kisafi kwenye eneo lilalotoka damu kwa muda wa dakika 5 ili kuzuia damu kutoka

• Funga vipande vidogo vya barafu kwenye kitambaa kisha gandamizia kwenye eneo lenye kidonda endapo lina uvimbe

• Mpigie daktari wako endapo damu zinaendelea kutoka hata mara baada ya kurudia hatua ya tatu iliyoorodheshwa hapo juu au endapo jeraha ni kubwa na damu zinatoka nyingi.

Mara baada ya kujingata ulimi, ni vyakula gani unashauriwa kula ili kupona haraka?

Kwa kawaida, ulimi hupona ndani ya siku hadi wiki chacheharaka mara baada ya kujing’ata. Unashauriwa kutumia vyakula laini ili kufanya upone haraka. Hata hivyo vyakula vifuatavyo havishauri kutumika kwa sababu huchelewesha uponyaji;

• Matunda na Vyakula vyenye tindikali kwa wingi kama limau, chungwa n.k

• Nyanya na mazao yatokanayo na nyanya

• Vyakula vyenye chumvi nyingi na viungo

• Kutumia tumbaku au sigara

• Pombe

Madhara ya kujing’ata ulimi

Madhara yanayoweza kutokea huwani;

​

• Vidonda kwenye ulimi

• Maambukizi kwenye ulimi

• Maumbile ya ulimi kuharibika

• Kuziba kwa njia ya hewa

• Ulimi kushindwa kufanya kazi vema

​

Mambo mengine unayotakiwa kufahamu na kuyafanya;

• Kula vyakula laini na vyepesi kumeza

• Tumia dawa za kupunguza maumivu kama parasetamo au ibrupofeni ili kupunguza maumivu na uvimbe

• Tumia barafu kukanda eneo lililovimba kwa dakika 5 kwa siku

• Sukutua kinywa chako kwamaji yenye chumvi. Changanya chumvi Kijiko kimoja cha chai kwa kikombe kimoja cha chai chenye maji ya uvuguvugu

Kujikinga

• Funga mkanda unapokuwa unatumia usafiri wa gari

• Vaa vifaa muhimu vya kukinga kinywa kuumia endapo unajihusisha kwenye michezo ya kupigana na mengine ya hatari inayoweza kusabaisha ujing’ate ulimi mfano helmeti n.k

• Weka mazingira yako yasiwe ya kuteleza kuzuia kuanguka, ondoa vihatarishi kwa watoto wasianguke

• Kuwa makini wakati wa kutafuna, tafuta taratibu na wafundishe wanao pia

• Kwa wanaojing’ata ulimi wkati wa kulala, hakikisha unaonana na daktari wako kujua kisababishi na upate matibabu kulingana na kisababishi