Michirizi ya mishipa ya damu kwenye

Tatizo la mwonekano wa michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi na wakati mwingine kwenye konea ya jicho katika makala hii imetumika kumaanisha tatizo lenye jina la kitiba kama ‘Telangiektasia’

Telangiektasia ni nini?

Telangiektasia ni dalili ya mwonekano wa mistari yenye rangi ya pinki au nyekundu inayopotea kwa muda mfupi endapo itagandamizwa.

Michirizi ya mishipa ya damu huwa ni ishara ya kuvimba au kupasuka kwa mishipa ya damu chini kidogo na karibu na sura ya ngozi, hali hii inaweza kutokea kwenye ngozi ya nje au ngozi laini katika maeneo mbalimbali ya mwili ikiwa pamoja na macho, kiwiliwili, pua, ubongo au ndani ya kuta za mfumo wa chakula n.k.

Mishipa mingi ya damu iliyovimba inaweza kutukana na kufanya eneo lililoathiriwa kuwa na baka lenye rangi ya pinki au nyekundu. Hali hii huweza kumwathiri mtu wa umri wowote ule na wakati mwingine huhusiana sana na tatizo la ‘Kuvimba kwa vena zilizo juu ya ngozi’ linalotokana na kuongezeka kwa shinikizo la damu kwenye moyo au kuziba kwa mishipa ya damu inayorejesha damu kwenye moyo

Je tatizo la michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi ni hatari?

Mara nyingi visababishi vya tatizo hili huwa ni vya kawaida na visivyoleta madhara yoyote au kuhitaji matibabu. Madhara kwa watu wengi huwa ni yale ya kimwonekano tu, yaani watu wenye tatizo hili hujiona na mwonekano w akutofauti wakijifananisha na wenzao. Licha ya kuwa Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi husababiswha na hali zisizo za hatari, kuna baadhi ya visababishi vinaweza kuwa vya hatari zaidi na hivyo mtu atahitaji uchunguzi ili kufahamu shida yake ni nini kabla ya kusema tatizo lakeni la kawaida au la.

Visababishi vya michirizi ya mishipa ya damu

Mtu mwenye michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi anapaswa kufanyiwa uchunguzi ili kutofautisha hali ya kawaida au magonjwa mengine ambayo yanaweza kuonekana na ishara hii ya Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi. Baadhi ya magonjwa yanayoonekana na ishara ya Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi ni;

• Saratani ya mishipa ya damu

• Infantile Hemangioma

• Madhaifu ya uumbaji wa mishipa ya capillary au vein

• Varicose vein

• Aneurism

Aina

Kuna makundi mawili ya michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi, kundi michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi ya kurithi na ya kupata ukubwani.

Visababishi

Hakuna kisababishi cha kueleweka kinachofahamika kusababisha michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi, hata hivyo baadhi ya visababishi vinavyofahamika katika makundi mbalimbali ambayo ni ;

• Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi ya kurithi

• Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi ya ukubwani

• Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi kutokana na majeraha kwenye ngozi

• Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi kutokana na saratani

• Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi kutokana dawa

Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi ya kurithi

Visababishi mbalimbali vya Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi ya kurithi ni pamoja na;

• Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi ya kuvuja damu ya kurithi

• Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi ya kurithi isiyo na madhara

• Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi ya mwili mzima isiyo na madhara

• Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi ya upande mmoja aina ya naevoid

• Angioma serpiginosum

• Syndrome ya Rothmund Thompson

• Ataxia ya Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi

• Sindromu ya Bloom

• Sindromu ya Cockayne

• Cutis marmorata Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi ya kurithi

• Sindromu ya Goltz

• Sindromu ya Kindler

Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi ya ukubwani

Visababishi vya Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi ya ukubwani ni pamoja na;

• Uogonjwa wa Rosacea

• Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozia ya kuchomwa na mwanga wa jua

• Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi ya kuzeeka kwa ngozi haswa kwa watu wanaovuta sigara

• Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi ya buibui

• Poikiloderma ya Civatte kutokana na kuchomwa na mwanga wa jua shingoni

• TMichirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi ya ujauzito

• Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi kutokana na magonjwa ya ini yanayohusiana na unywaji pombe oamoja na maambukizi ya virusi

• Syndrome ya Cushing

• Sklerosis ya kudhuru viungo vya mwili

• Ukoma wa ngozi

• Magonjwa ya tishu zinazounga tishu na tishu

• Ugonjwa wa Dermatomayositis

• Ugonjwa wa Mastosatosis

• Sindromu ya kasinoid

• Necrobiosis lipoidika

Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi kutokana na majeraha kwenye ngozi

Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi kutokana na majeraha kwenye ngozi kama vile;

• Makovu ya keloid au yasiyo ya keloid

• Kupigwa na muonzi ya jua au miongiz aina nyingine

Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi  kutokana na saratani

Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi kutokana na saratani inaweza kusababishwa na saratani kama;

• Sebaceous hyperplasia

• Saratani ya basal cell

• Saratani ya chembe za Merkel

• Saratani ya Kaposi

• Lymphoma ya T-seli kwenye za ngozi

• Lymphoma B-seli za Intravascular

• Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi kwenye uvimbe ulio kwenye ngozi

Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi kutokana dawa

Baadhi ya dawa zinazoweza kupelekea tatizo la michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi ni;

• Matumizi ya muda mrefu ya dawa jamii ya kotikosteroi kwa njia ya kunywa au kuchoma kwenye mishipa

• Matumizi ya dawa za kutanua mishioa na jamii ya calcium channel bloka

• Kuchoma sindano ya triamcinolone

• Aina fulani ya dawa zinaweza kusbabisha Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi.

Dalili

Dalili za michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngoziu hutegemea kisababishi

Dalili kwa ujumla huwa ni

• Maumivu endapo kutakuwana mgandamizo kwenye mishipa inayoonekana

• Muasho

• Mwonekano wa alama kama michirizi ya mishipa ya damu chini kidogo ya ngozi yenye rangi nyekundu au pinki

Dalili za Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi ya kurithi inayoambatana na kuvuja damu huwa pamoja na;

• Kutokwa damu puani mara kwa mara

• Kutokwa na haja kubwa nyeusi au nyekundu

• Kuishiwa pumzi

• Degedege

• Kupata kiharusi

• Kuzaliwa na alama za kuzaliwa kama mabaka ya port-wine

Vihatarishi

Vihatarishi vinavyoweza kupelekea kupata Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi ni;

• Kuwa na ndugu wa damu moja mwenye tatizo hili(baba, mama au mtoto)

• Kuwa mjamzito

• Kupigwa jua au na upepo

• Kutumia dawa zinazotanuamishipa ya damu

• Kunywa pombe kupita kiasi

• Kupata majeraha kwenye ngozi

• Kufanyiwa upasuaji

• Chunusi

• Matumizi ya muda mrefu ya dawa jamii ya corticosteroid kwa kupata au kunywa

Wakati gani wa kumwona daktari?

Mara nyingi watu huwa hawahitaji kuonana na daktari endapo wana tatizo hili, lakini endapo una tatizo hili la Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi pamoja na dalili zifuatazo unapaswa kuonana na daktari wako kwa uchunguzi na tiba;

• Maumivukwenye mishipa ya damu iliyovimba

• Muasho mkali

• Kutokwa damu puani mara kwa mara

• Kutokwa na haja kubwa nyeusi au nyekundu

• Kuishiwa pumzi

• Degedege

• Kupata kiharusi

• Kuzaliwa na alama za kuzaliwa kama mabaka ya port-wine

Vipimo

Tatizo la Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi hutambuliwa kwa mwonekano wake na kutoka kwenye historia ambayo atakuuliza daktari wako. Mbali na hivyo daktari anaweza kukuandikia vipimo ili kuthibitisha alichodhani kuwa ni kisababishi kwako. Daktari wako anaweza kukuandikia kipimo kati ya hivi hapa chini;

• Kipimo cha damu kama FBP

• Kipimo cha Liver function test

• Kipimo cha mionzi kama CT scan na Xray

• Kipimo cha MRI

Matibabu ya Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi

Mara nyingi, Michirizi ya mishipa ya damu kwenye ngozi huwa haina madhara yoyote. Matibabu yanaweza kufikiriwa kufanyika endapo mtu anatokwa damu au kutopenda mwonekano wa mishipa ya damu. Mara baada ya kufanyiwa vipimo, daktari atatibu kisababushi kilichosababisha kuonekana kwa tatizo lako. Licha ya kuwepo kwa matibabu ya kuondoa dalili ya mwonekano wa mishipa iliyovimba, hakuna tiba ya moja kwa moja kuondoa tatizo hili. Matibabu mbalimbali yapo ambayo yanahusisha;

Tiba ya upasuaji wa kisu cha umeme kuondoa ishipa ya damu iliyovimba

• Tiba dawa kutibu kisababishi, mfano endapo sababu ni maambukizi utapewa dawa kuondoa maambukizi hayo.

• Tiba ya mwanga wa leza kuziba mishipa ya damu iliypasuka

• Tiba ya sclerotherapy kwa mishipa ya damu iliyokuwa mikubwa zaidi

Matibabu ya nyumbani

Jikande na maji ya baridi au barafu kwenye eneo la mishipa iliyovimba baada ya kupigwa na mwanga wa jua au baada ya kutoka juani. Usitumie maji ya moto kuepuka kujeruhi mishipa ya damu.

• Paka mafuta ya arnica au ya mmea witch hazel au vinegar ya tufaa kwa kutumia pamba kila siku au mara mbili kwa siku. Hii itafanya ngozi ishikamane vema na kuzuia mwonekano wa mishioa ya damu iliyovimba

• Tumia mafuta au majimaji ya alovera kila siku kwenye eneo lenye shida ya mwonekano wa mishipa ya damu iliyovimba. Tafiti zinaonyesha mafuta au majimaji haya hufanya ngozi ishikamane vema hivyo huweza saidia kupunguza wekundu kwenye ngozi

• Tumia vitamin C endapo utashauriwa na daktari wako. Vitamin C hufanya kazi ya kutibu majeraha na mishipa ya damu iliyo na shida pamoja na kuifanya iwe na afya njema. Matumizi ya vitamin C yatafanya wekundu na mishipa ya damu iliyovimba kupotea. Tumia endapo utashauriwa na daktari wako.