Michirizi ya kuvimba mishipa ya damu chini ya ngozi

Telangiectasia ni nini?

Telangiectasia ni dalili ya mwonekano wa mistari yenye rangi ya pinki au nyekundu inayopotea kwa muda mfupi endapo itagandamizwa.

Telangiectasia huwa ni ishara ya kuvimba au kupasuka kwa mishipa ya damu chini kidogo na karibu na sura ya ngozi, hali hii inaweza kutokea kwenye ngozi ya nje au ngozi laini katika maeneo mbalimbali ya mwili ikiwa pamoja na macho, kiwiliwili, pua, ubongo au ndani ya kuta za mfumo wa chakula n.k.

Mishipa mingi ya damu iliyovimba inaweza kutukana na kufanya eneo lililoathiriwa kuwa na baka lenye rangi ya pinki au nyekundu. Hali hii huweza kumwathiri mtu wa umri wowote ule na wakati mwingine huhusiana sana na tatizo la ‘varicose vein’ linalotokana na kuongezeka kwa shinikizo la damu kwenye moyo au kuziba kwa mishipa ya damu inayorejesha damu kwenye moyo

Je tatizo la telangiectasia ni hatari?

Mara nyingi visababishi vya tatizo hili huwa ni vya kawaida na visivyoleta madhara yoyote au kuhitaji matibabu. Madhara kwa watu wengi huwa ni yale ya kimwonekano tu, yaani watu wenye tatizo hili hujiona na mwonekano w akutofauti wakijifananisha na wenzao. Licha ya kuwa telangiectasia husababiswha na hali zisizo za hatari, kuna baadhi ya visababishi vinaweza kuwa vya hatari zaidi na hivyo mtu atahitaji uchunguzi ili kufahamu shida yake ni nini kabla ya kusema tatizo lakeni la kawaida au la.

Hali na magonjwa gani yanayosababisha tatizo la telangiectasia?

Mtu mwenye Telangiectases anapaswa kufanyiwa uchunguzi ili kutofautisha hali ya kawaida au magonjwa mengine ambayo yanaweza kuonekana na ishara hii ya telangiectasia. Baadhi ya magonjwa yanayoonekana na ishara ya telangiectasia ni;

• Saratani ya mishipa ya damu

• Infantile Hemangioma

• Madhaifu ya uumbaji wa mishipa ya capillary au vein

• Varicose vein

• Aneurism

Aina

Kuna makundi mawili ya telangiectasia, kundi la telangiectasia ya kurithi na telangiectasia ya kupata ukubwani.

Visababishi

Hakuna kisababishi cha kueleweka kinachofahamika kusababisha telangiectasia, hata hivyo baadhi ya visababishi vinavyofahamika katika makundi mbalimbali ambayo ni ;

• Telangiectasia ya kurithi

• Telangiectasia ya ukubwani

• Telangiectasia kutokana na majeraha kwenye ngozi

• Telangiectasia kutokana na saratani

• Telangiectasia kutokana dawa

Telangiectasia ya kurithi

Visababishi mbalimbali vya telangiectasia ya kurithi ni pamoja na;

• Telangiectasia ya kuvuja damu ya kurithi

• Telangiectasia ya kurithi isiyo na madhara

• Telangiectasia ya mwili mzima isiyo na madhara

• Telangiectasia ya upande mmoja aina ya naevoid

• Angioma serpiginosum

• Syndrome ya Rothmund Thompson

• Ataxia-telangiectasia

• Syndrome ya Bloom

• Syndrome ya Cockayne

• Cutis marmorata telangiectatica congenita

• Syndrome ya Goltz

• Syndrome ya Kindler

Telangiectasia ya ukubwani

Visababishi vya telangiectasia ya ukubwani ni pamoja na;

• Uogonjwa wa Rosacea

• Telangiectasia ya kuchomwa na mwanga wa jua

• Telangiectasia ya kuzeeka kwa ngozi haswa kwa watu wanaovuta sigara

• Spider telangiectasis

• Poikiloderma ya Civatte kutokana na kuchomwa na mwanga wa jua shingoni

• Telangiectasia ya ujauzito

• Telangiectasia kutokana na magonjwa ya ini yanayohusiana na unywaji pombe oamoja na maambukizi ya virusi

• Syndrome ya Cushing

• Sclerosis ya kudhuru viungo vya mwili

• Cutaneous lupus erythematosus

• Magonjwa ya tishu zinazounga tishu na tishu

• Ugonjwa wa Dermatomyositis

• Ugonjwa wa Mastocytosis

• Syndrome ya Carcinoid

• Necrobiosis lipoidica

Telangiectasia kutokana na majeraha kwenye ngozi

Telangiectasia kutokana na majeraha kwenye ngozi kama vile;

• Makovu ya keloid au yasiyo ya keloid

• Kupigwa na muonzi ya jua au miongiz aina nyingine

Telangiectasia kutokana na saratani

Telangiectasia kutokana na saratani inaweza kusababishwa na saratani kama;

• Sebaceous hyperplasia

• Saratani ya basal cell

• Saratani ya cel za Merkel

• Saratani ya Kaposi

• Lymphoma ya T-seli kwenye za ngozi

• Lymphoma B-seli za Intravascular

• Telangiectasia in skin tumours

Telangiectasia kutokana dawa

Baadhi ya dawa zinazoweza kupelekea tatizo la telangiectasia ni;

• Matumizi ya muda mrefu ya dawa jamii ya corticosterois kwa njia ya kunywa au kuchoma kwenye mishipa

• Matumizi ya dawa za kutanua mishioa na jamii ya calcium channel bloka

• Kuchoma sindano ya triamcinolone

• Certain medications may give rise to telangiectasia.

Dalili

Dalili za telengiestasia hutegemea kisababishi

Dalili kwa ujumla huwa ni

• Maumivu endapo kutakuwana mgandamizo kwenye mishipa inayoonekana

• Muasho

• Mwonekano wa alama kama michirizi ya mishipa ya damu chini kidogo ya ngozi yenye rangi nyekundu au pinki

Dalili za telangiectasia ya kurithi inayoambatana na kuvuja damu huwa pamoja na;

• Kutokwa damu puani mara kwa mara

• Kutokwa na haja kubwa nyeusi au nyekundu

• Kuishiwa pumzi

• Degedege

• Kupata kiharusi

• Kuzaliwa na alama za kuzaliwa kama mabaka ya port-wine

Vihatarishi

Vihatarishi vinavyoweza kupelekea kupata telangiectasia ni

• Kuwa na ndugu wa damu moja mwenye tatizo hili(baba, mama au mtoto)

• Kuwa mjamzito

• Kupigwa jua au na upepo

• Kutumia dawa zinazotanuamishipa ya damu

• Kunywa pombe kupita kiasi

• Kupata majeraha kwenye ngozi

• Kufanyiwa upasuaji

• Chunusi

• Matumizi ya muda mrefu ya dawa jamii ya corticosteroid kwa kupata au kunywa

Wakati gani wa kumwona daktari?

Mara nyingi watu huwa hawahitaji kuonana na daktari endapo wana tatizo hili, lakini endapo una tatizo hili la telangiactisia pamoja na dalili zifuatazo unapaswa kuonana na daktari wako kwa uchunguzi na tiba;

• Maumivukwenye mishipa ya damu iliyovimba

• Muasho mkali

• Kutokwa damu puani mara kwa mara

• Kutokwa na haja kubwa nyeusi au nyekundu

• Kuishiwa pumzi

• Degedege

• Kupata kiharusi

• Kuzaliwa na alama za kuzaliwa kama mabaka ya port-wine

Vipimo

Tatizo la telangiectasia hutambuliwa kwa mwonekano wake na kutoka kwenye historia ambayo atakuuliza daktari wako. Mbali na hivyo daktari anaweza kukuandikia vipimo ili kuthibitisha alichodhani kuwa ni kisababishi kwako. Daktari wako anaweza kukuandikia kipimo kati ya hivi hapa chini;

• Kipimo cha damu kama FBP

• Kipimo cha Liver function test

• Kipimo cha mionzi kama CT scan na Xray

• Kipimo cha MRI

Matibabu

Mara nyingi, telangiectasia huwa haina madhara yoyote. Matibabu yanaweza kufikiriwa kufanyika endapo mtu anatokwa damu au kutopenda mwonekano wa mishipa ya damu. Mara baada ya kufanyiwa vipimo, daktari atatibu kisababushi kilichosababisha kuonekana kwa tatizo lako.

Licha ya kuwepo kwa matibabu ya kuondoa dalili ya mwonekano wa mishipa iliyovimba, hakuna tiba ya moja kwa moja kuondoa tatizo hili.

Matibabu mbalimbali yapo ambayo yanahusisha;

Tiba ya upasuaji wa kisu cha umeme kuondoa ishipa ya damu iliyovimba

• Tiba dawa kutibu kisababishi, mfano endapo sababu ni maambukizi utapewa dawa kuondoa maambukizi hayo.

• Tiba ya mwanga wa laser kuziba mishipa ya damu iliypasuka

• Tiba ya sclerotherapy kwa mishipa ya damu iliyokuwa mikubwa zaidi

Matibabu ya nyumbani

Jikande na maji ya baridi au barafu kwenye eneo la mishipa iliyovimba baada ya kupigwa na mwanga wa jua au baada ya kutoka juani. Usitumie maji ya moto kuepuka kujeruhi mishipa ya damu.

Paka mafuta ya arnica au ya mmea witch hazel au vinegar ya tufaa kwa kutumia pamba kila siku au mara mbili kwa siku. Hii itafanya ngozi ishikamane vema na kuzuia mwonekano wa mishioa ya damu iliyovimba

Tumia mafuta au majimaji ya alovera kila siku kwenye eneo lenye shida ya mwonekano wa mishipa ya damu iliyovimba. Tafiti zinaonyesha mafuta au majimaji haya hufanya ngozi ishikamane vema hivyo huweza saidia kupunguza wekundu kwenye ngozi

Tumia vitamin C endapo utashauriwa na daktari wako. Vitamin C hufanya kazi ya kutibu majeraha na mishipa ya damu iliyo na shida pamoja na kuifanya iwe na afya njema. Matumizi ya vitamin C yatafanya wekundu na mishipa ya damu iliyovimba kupotea. Tumia endapo utashauriwa na daktari wako.