Folate

Neno foleti ni neno tiba la ulyclinic limetumika kumaanisha neno tiba folate

Foleti ni nini?

Ni aina ya vitamin B9 ambayo hupatikana kwenye vyakula. Madini haya huwa hayatengenezwi mwilini, hupatikana kwa kula vyakula vyenye Folate kwa wingi tu.

Folate kabla ya kuingia kwenye damu, mfumo wa chakula huibadilisha na kuwa Vitamin B9

Mwili wako unahitaji folate ili uweze kutengeneza vinasaba. Madini haya ni muhimu sana kwa mama na mtoto akiwa tumboni. Madini ya folati huzuia hatari ya kupata upungufu wa damu na endapo itatumika mapema katika miezi ya kwanza au kabla ya kupata ujauzito husaidia kufanyika vema kwa mfumo wa fahamu wa mtoto hivyo kuzuia dhidi ya magonjwa ya mfumo wa fahamu mfano mgongo wazi na tundu kwenye Uti wa mgongo.

Mwili pia unahitaji foleti ili seli ziweze kujizalia na kuponyamwili unapopata majeraha.

Vyakula vyenye Foleti kwa wingi

• Kunde

• Maharagwe

• Mayai

• Mboga za majani kama Spinachi

• Matunda kama Machungwa,Limau na zabibu

• Ini la Ng'ombe

• Papai

• Ndizi

• Parachichi

Madhara ya Upungufu wa foleti

• Huongeza kwa kasi kiwango cha kemikali ya homocysteine inayopelekea hatari ya kupata magonjwa ya moyo

• Kuzaliwa watoto walemavu endapo itakosekana kwa mama mjamzito

• Hatari ya kupata saratani endapo Foleti itashuka

• Upungufu wa damu mwilini

• Kazi za madini Folate mwilini

• Kutengeneza vinasaba (DNA)

• Kufanya matengenezo ya DNA yenye shida

• Kuzalisha chembechembe nyekundu za damu

Dalili za upungufu wa folate

Dalili za mtu mwenye upungufu wa folate

• Uchovu wa mwili

• Nywele kubadilika rangi

• Kupata vidonda mdomoni

• Ulimi kuvimba

• Matatizo ya ukuaji kwa mtoto

Dalili za upungufu wa damu wa folate

Dalili za mtu mwenye upungufu wa damu kutokana na upungufu wa foleti

• Uchovu wa mwili

• Udhaifu

• Kuwa na ngozi nyeupe

• Shida ya kupumua

• Kutokujisikia vizuri

• Mapigo ya moyo kwenda haraka na

• Dalili zingine za upungufu wa damu mwilini

Visababishi vya upungufu wa Folate mwilini

• Vyakula tunavyokula, ukila vyakula ambavyo si vya matunda kwa wingi.

• Kupika chakula kwa muda mrefu hupunguza madini haya

• Magonjwa yanayoathiri mfumo wat umbo na ufyozwaji wa madini kama aina mbalimbali za saratani ,Ugonjwa wa Crohn, magonjwa sugu ya figo.

• Hali ya kurithi. Watu wengine wana mfumo wa vinasaba ambao unashindwa kubadili foleti kuwa kwenye mfumo rahisi ili itumike mwilini.

• Matumizi ya dawa ya phenytoin, methotrexate,sulfasalazine

• Kunywa pombe kwa wingi

Vipimo kwa mtu mwenye upungufu wa folate

Ili kujua upungufu wa foleti mwilini kipimo cha mkojo huchukuliwa ili kupima kiwango cha madini haya

Nini madhara ya upungufu wa Madini ya Foleti ?

• Kupata anemia ya meganoblastic:Ni upungufu wa damu ambao hutokana na upungufu wa foleti. Chembechembe nyekundi za damu huwa kubwa Zaidi na kushindwa kufanya ipasavyo kutokana na kukosa madini haya.

• Hupelekea kiasi kidogo cha chembechembe nyeupe, pletileti

• Hupelekea ulemavu wa kuzaliwa kwa Watoto kama mgongo wazi n.k

Matibabu ya upungufu wa madini Folate

• Kula vyakula vyenye wingi wa madini ya foleti

• Kupata madini ya foliki acid kwa wingi kama dawa ya ziada

• Wale wenye magonjwa ya kurithi yanayoathiri ufyonzwaji wa madini haya wanapaswa kutumia folate yenye methyl

• Mama mjamzito anapaswa kuepuka pombe ili kuepuka upungufu wa madini haya.