Dawa Salbutamol

Ni dawa ya kupanua njia za hewa, inayotumika kutibu na kuzuia matatizo ya kupumua yanayosababishwa na magonjwa kama pumu, bronchitis, na ugonjwa sugu wa njia za hewa (COPD). Kazi yake kuu ni kufungua mirija ya hewa ili kurahisisha upumuaji.

Kundi la dawa

Salbutamol ni dawa ya kipanua njia ya hewa kutoka kwenye kundi la vichochea beta-2 adrenejiki . Hufanya kazi kwa kuchochea vipokezi vya beta-2 vilivyoko kwenye misuli laini ya njia ya hewa na kuisababisha kulegea, hivyo kupanua njia za hewa.

Sifa za dawa

• Huanza kufanya kazi ndani ya dakika chache baada ya kuvutwa au kumezwa.

• Hufanya kazi kwa muda mfupi.

• Hupatikana kwa mfumo wa kuvuta (inhaler), sindano, tembe, au maji ya kunywa.

• Rangi ya dawa ya kuvuta huwa mara nyingi bluu.

• Huvutwa kupitia kifaa cha kupumulia kama inhaler au nebulizer.

Fomu ya dawa Salbutamol

Salbutamol hupatikana katika fomu zifuatazo:

• Inhaler (100 mcg/spray)

• Syrup (2mg/5ml)

• Tembe (2 mg au 4 mg)

• Sindano (500 mcg/ml)

• Nebulizer solution (2.5 mg au 5 mg)

Utoaji taka mwilini wa Salbutamol

• Huvunjwa kwa umetaboli katika ini

• Huchujwa na kutolewa mwilini kupitia figo kwa njia ya mkojo

Salbutamol hutibu magonjwa gani?

Salbutamol hutumika kutibu au kupunguza dalili za:

• Pumu (Asthma)

• Bronkaitis

• COPD (ugonjwa sugu wa kuziba kwa njia za hewa)

• Kikohozi kinachoambatana na kubanwa kwa kifua

• Kuzuia kuziba kwa bronkio kunakosababishwa na mazoezi (asthma inayoamshwa kwa mazoezi)

Salbutamol huathiri bakteria au virusi?

Hapana. Salbutamol sio antibayotiki — haina kazi ya kuua bakteria wala virusi, bali hufanya kazi kwa kupanua njia ya hewa tu.

Angalizo kwa watumiaji wa Salbutamol

Tumia dawa hii kwa tahadhari kwa watu wenye:

• Shinikizo la juu la damu (hypertension)

• Matatizo ya moyo kama pigo la moyo lisilo la kawaida

• Kisukari – inaweza kuongeza sukari kwenye damu

• Kiwango kikubwa cha homoni za tezi shingo kwenye damu (thairoidi)

• Mzio kwa dawa hii au dawa nyingine ya kundi la vichochea beta

Dawa zisizopaswa kutumika pamoja na Salbutamol

Salbutamol haipaswi kutumika pamoja na dawa zifuatazo bila uangalizi wa daktari:

• Beta-blockers (mf. propranolol) – hupingana na kazi ya salbutamol

• Digoxin – salbutamol huweza kupunguza viwango vyake mwilini

• Dawa za kuongeza mkojo – huongeza hatari ya matatizo ya moyo

• Vizuia Monoamine oxidase(MAOIs) – huongeza maudhi yake kwenye ya moyo

Dawa kundi moja na Salbutamol

• Terbutaline

• Levalbuterol

• Fenoterol

• Formoterol (long-acting)

Salbutamol haipaswi kutumika kwa wagonjwa gani?

• Wenye historia ya mzio mkali (anafailaksia) kutokana na dawa hii

• Wenye matatizo makubwa ya moyo bila uangalizi wa daktari

• Watu wasiokuwa na tatizo la kupumua lisilotakiwa kutumia vipanua njia ya hewa

Matumizi ya Salbutamol kwa wajawazito

Salbutamol inaweza kutumika wakati wa ujauzito endapo faida kwa mama ni kubwa kuliko madhara kwa mtoto. Daktari atapima hatari na faida kabla ya kutoa dawa.

Matumizi ya Salbutamol kwa wanaonyonyesha

Kiasi kidogo cha salbutamol huingia kwenye maziwa ya mama, lakini hakuna ushahidi wa madhara makubwa kwa mtoto anayenyonya. Inashauriwa kutumia kwa tahadhari chini ya uangalizi wa daktari.

Maudhi ya dawa Salbutamol

Baadhi ya madhara madogo ni pamoja na:

• Kutetemeka mikono

• Kuhisi mapigo ya moyo kwenda kasi

• Kizunguzungu

• Maumivu ya kichwa

• Kichefuchefu

• Kukosa usingizi

• Mdomo kukauka

• Maumivu ya kifua

Ufanye nini kama umesahau dozi yako?

Tumia mara tu unapokumbuka. Usitumie dozi mbili kwa wakati mmoja. Ikiwa muda wa dozi inayofuata umefika, ruka ile uliyosahau na uendelee na ratiba yako ya kawaida.