Dawa za kutibu na kukinga maambukizi ya TB

TB ni ugonjwa wa mapafu unaosumbua sana watu wengi duniani, historia zinaonyesha ugonjwa huu ulikuwa unaua kila mtu aliyeupata na dawa haikuwepo. Katika miaka ya 1882, Dr. Robert Koch aligundua bakteria anayesababisha TB na mwanga wa wanasayansi kuweza kugundua dawa. Toka mwaka huo TB imekuwa ikitibiwa bila mafanikio makubwa mpaka miaka ya 1940 ambapo dawa za TB zilianza kugunduliwa. Makala hii imezungumzia kuhusu dawa za kutibu na kujikinga na TB. Kumbuka dawa hizi hutumika kwa muunganiko, dawa moja huwa haina uwezo peke yake kutibu ugonjwa wa TB.

Madaraja ya dawa zinazotumika katika matibabu ya kifua kikuu (TB)

Dawa za TB daraja la kwanza

• Isoniazid (INH)

• Rifampin (RIF)

• Ethambutol (EMB)

• Pyrazinamide (PZA)

• Rifapentine

Dawa za TB daraja la pili

Dawa za matibabu ya Tb daraja la pili zipo katika makundi matatu kutokana na mgawanyo wa WHO mwaka 2019 ambazo ni;

• Kundi A

• Kundi B

• Kundi C

Malezo zaidi yapo hapa chini

Daraja la pili Kundi A

• Levofloxacin

• Moxifloxacin

• Bedaquiline

• Delamanid

• Linezolid

Daraja la pili Kundi B

• Clofazimine (Cfz)

• Cycloserine (Cs) au terizidone (Trd)

Daraja la pili Kundi C na dawa zinazotumika kukinga maambukizi ya TB

• Pyrazinamide (Z)

• Imipenem-cilastatin (Ipm-Cln) au meropenem (Mpm)

• Amikacin (Am) (au stretomycin) (S)

• Ethionamide (Eto) au Prothionamide (Pto)

• P-aminosalicylic (PAS)

Dawa zinazotumika kuzuia maambukizi ya TB kwa watu walio kwenye hatari

• Isoniazid

• Rifampicin

• Rifapentine

• Isoniazid plus rifampicin

• Isoniazid plus rifapentine

• Isoniazid + cotrimoxazole + pyridoxine

Maudhi ya dawa za kifua kikuu kundi la kwanza

Maudhi madogo

• Kichefuchefu

• Kutapika

• Kuvurugika kwa tumbo

• Maumivu ya tumbo

• Kiungulia

• Kuharisha

• Maumivu ya misuli na maungio

• Maumivu ya kichwa

• Harara na muwasho wa ngozi

• Kusinzia

• Kizunguzungu

• Kuhisi vitu vinazunguka

• Kelele masikioni

• Ganzi au hisia za kuchomachoma miguuni

Maudhi makubwa

• Maumivu au kuvimba kwa maungio ya mikono au miguu

• Kubadilika kwa kiasi cha mkojo

• Kuongezeka kwa kiu au kukojoa sana

• Kukojoa mkojo wenye damu

• Kubadilika kwa uono

• Mapigo ya moyo kwenda kasi

• Kutokwa na damu kirahisi

• Dalili za maambukizi mapya kama koo kuwa chungu na homa

• Kubadilika kwa hali kama vile kukanganyikiwa

• Degedege

Endapo unatumia dawa za kifua kikuu na unapata dalili zifuatazo ni vema ukawasiliana na daktari wako haraka.

• Kufa ganzi/kuchomachoma au hisia za kuungua kwenye mikono au miguu

• Matatizo ya kuona ikiwa pamoja na maumivu nyuma ya macho

• Kifua kutoa miruzi au kupumua kwa shida

• Maumivu makali ya tumbo

• Kuharisha maji au damu