Dawa Dapsone

Dapsone ni dawa iliyotengenezwa kutoka kwenye kemikali diamino-sulfone yenye uwezo wa kuzuia michomo kutokana na kinga za mwili pamoja na uwezo w akufanya kazi kama antibayotiki. Hutumika awali kwenye matibabu ya ukoma na leprosy ugonjwa wa ngozi wa dermatitis herpetiformis.

Majina mengine ya Dapsone

Majina mengine ya Dapsone ni;

• Avlosulfon

• Aczone

Namna Dapsone inavyoweza kufanya kazi

Hufanya kazi kwa kupunguza uvimbe kutokana mwitikio wa kinga za mwili na kuzuia ukuaji wa bakteria.

Kwenye tiba ya ukoma, dapson hufanya kazi kwa kuzuia uzalianaji wa bakteria Mycobacterium leprae. Hufanya hivi kwa kuzuia bakteria kutumia para-aminobenzoic acid (PABA) ili kuzalisha folic acid

Licha ya kutofahamika vema namna inavyofanya kazi kutibu magonjwa ya ngozi, dapson hufahamika kuweza kufanya kazi hiyo kwa kudhuru utendaji kazi wa chembe za ulinzi za neutrophil, eosinophils na monosait.

Dawa zilizo kundi moja na Dapsone

Dawa zilizo kundi moja na Dapsone ni ;

• Clofazimine

• Rifampicin

Fomu ya dawa ya Dapsone

Dawa hii ipo katika fomu ya vidonge vyenye uzito wa miligramu;

• 25mg

• 100mg

Dapsone hutibu nini?

Matumizi ambayo yameidhinishwa na FDA

• Hutumika kutibu ukoma

• Hutumika kutibu ugonjwa wa ngozi wa dermatitis herpetiformis

• Hutumika kutibu ugonjwa wa Hansen's

• Hutumika kutibu kifua kikuu ikiunganishwa na dawa nyingine kama Rifampicin na Ethambutol

• Hutumika kama kinga na tiba ya nimonia ya jiroveci au Pneumocystis (carinii) jiroveci

Matumizi ambayo hayajahidhinishwa na FDA

• Kutibu malenge ya makubwa ya dermatosis

• Malenge makubwa ya lupus erythematosus,

• Kutibu malenge makubwa ya erythema elevatum diutinum

• Kutibu magonjwa ya malenge makubwa kutokana na shambulio binafsi la kinga za mwili mfano IgA pemphigus, pustular dermatosis ya kope za macho, pemphigus vulgaris, pemphigus foliaceous, na epidermolysis bullosa acquisita

• Kutibu michomo kinga kwenye mishipa ya damu kama ugonjwa wa leukocytoclastic na urticarial

• Kutibu magonjwa ya ngozi kutokana na ongezeko la neutrophil mfano sindromu ya Sweet, pyoderma gangrenosum na sindromu ya Behcet

• Kutibu lupus erythematosus ya wastani, polychondritis ya kujirudia, granuloma annulare, loxoscelism, granuloma faciale, rosacea, panniculitis, pustular psoriasis, chunusi kubwa na rhinosporidiosis

Vimelea wanaodhuriwa na Dapsone

• Mycobacterium Leprae

Ufozwaji wa dawa

Ufozwaji wa dawa hii hufanyika vizuri ikiingia kwenye mfumo wa chakula.

Wagonjwa wasiopaswa kutumia dapson

Wagonjwa wasiopaswa kutumia Dapsone ni wale

• Wagonjwa wenye mzio na Dapsone.

• Wagonjwa wenye mzio na dawa jamii ya Antileprosy.

Mwingiliano wa Dapsone na chakula

Dawa hii huweza kutumika kukiwa na chakula ama bila chakula.

Utoaji taka wa Dapsone mwilini

Dawa hii hutolewa mwilini kwa njia ya mkojo.

Matumizi ya Dapsone kwa mjamzito na anayenyonyesha

Matumizi ya Dapsone kwa mama mjamzito

Tafiti zinaonesha kuwa dawa hii inaweza kuleta madhara kwa mtoto. Hivyo haishauriwi kutumia dawa hii wakati wa ujauzito.

Matumizi ya Dapsone mama anayenyonyesha

Dawa hii inaingia kwenye maziwa ya mama anayenyosha na kusababisha madhara kwa mtoto hivyo haitakiwi kutumiwa na mama anayenyonyesha.

Dawa zenye muingiliano na Dapsone

Dawa zenye mwingiliano mkali na hivyo kutofaa kutumika pamoja na Dapsone;

• Abametapir

• Aluminum hydroxide

• Apalutamide

• Calcium carbonate

• Chanjo hai ya BCG

• Chanjo hai ya Typhoid

• Dapsone topical

• Famotidine

• Fexinidazole

• Ibuprofen/famotidine

• Idelalisib

• Ivosidenib

• Lansoprazole

• Lonafarnib

• Mefloquine

• Nefazodone

• Saquinavir

• Selinexor

• Sodium bicarbonate

• Sodium citrate/citric acid

• Tucatinib

• Voxelotor

Dawa zinazoweza kutumika na Dapsone chini ya uangalizi;

• Carbamazepine

• Cenobamate

• Clarithromycin

• Cobicistat

• Digoxin

• Efavirenz

• Erythromycin base

• Isoniazid

• Ketoconazole

• Methotrexate

• Mifepristone

• Rifabutin

• Rifampin

• Stiripentol

• Tazemetostat

• Tecovirimat

• Teriflunomide

• Tetracaine

Dawa zenye mwingiliano mdogo na Dapsone;

• Artemether/lumefantrine

• Atazanavir

• Cortisone

• Dexamethasone

• Etravirine

• Fluconazole

• Griseofulvin

• Hydrocortisone

• Methylprednisolone

• Metronidazole

• Miconazole vaginal

• Nifedipine

• Phenobarbital

• Phenytoin

• Prednisone

• Rifapentine

• Ritonavir

• Rufinamide

• Secobarbital

• Sulfamethoxazole

• Verapamil

• Voriconazole

• Zafirlukast

• Zidovudine

Maudhi ya dapsone

Kwenye damu

• Upungufu wa damu kutokana na kuvunjwa kwa chembe nyekundu za damu

• Methemoglobinemia

• Leukopenia

• Agranulocytosis

Ngozi

• Mzio wa ngozi

• Kubanduka kwa ngozi

• Mebilliform eruption

• Exfoliative erythroderma

• Lupus erythematosus ya dawa

• Epidermal necrolisis

Mfumo wa beva

• Nyuropathi ya pembeni na kupoteza uwezo wa kimota

Kiakili

Kukosa usingizi na saikosis

Macho

• Uono hafifu

Sikio, kinywa na pua

• Kusikia masauti,

• Hisia za vitu kuzunguka

Moyo

• Mapigo ya moyo kwenda haraka

Mapafu

• Eosinophilia ya mapafu

Ini

• Hepatitis ya dawa

• Sindromu ya dapsone

• Manjano ya kutulia na kupungua kiwango cha albumin kwenye damu bila kuwa na kiwango kikubwa cha protini

Mfumo wa mmeng’enyo wa chakula

• Kichefuchefu

• Kutapika

• Maumivu ya tumbo

• Kukosa hamu ya kula

• Kupungua uzito

• Michomo kwenye kongosho

Figo

• Sindromu ya Nephrotic,

• Albuminuria,

• Nekrosisi ya papilla za figo

Sindromu ya dapson

Hutokea wiki 2 hadi 6 toka mgonjwa ameanza kutumia dawa. Huwa na dalili za homa, harara kwenye ngozi, na hepataitis. Vipimo huonyesha ongezeko la vimeng’enya vya ini kwenye damu na eosinophilia. Huweza sababisha mgonjwa kupoteza maisha kama asipopata matibabu

Ufanye nini endapo utasahau kutumia dozi yako?

Kama umesahau kutumia dozi yako tumia mara pale utakapokumbuka, kama muda wa dozi inayofata umekaribia usimeze dozi uliyosahau endelea na dozi inayofuata kwa muda uliopangiwa na daktari. Usimeze dozi mbili kufidia uliyosahau.