Dawa Primaquine

Primaquine ni dawa kunywa jamii ya aminoquinoline inayotumika katika matibabu ya malaria inayosababishwa na plasmodium vivax na ovale, pia hutumika kaa kinga ya malaria kwa watu wanaorejea nyumbani katika maeneo ambayo hayana malaria.

Majina mengine ya Primaquine

Primaquine hufahamika kwa jina majina mengine kama

• Jasoprim

• Primachin

• Primachina

• Primachinum

• Primaquin

• Primaquina

• Primaquine

• Primaquinum

Fomu na uzito wa Primaquine

Dawa hii hupatikana katika fomu ya kidonge chenye uzito wa Milligramu 26.3

Primaquine hutibu nini?

Primaquine hutumika kwenye matibabu ya;

• Malaria inayosababishwa na Plasmodium ovale

• Malaria inayosababishwa na plasmodium vivax

• Kutibu malaria inayosababishwa na plasmodium

• Nimonia inayosababishwa na Pneumocystis Jirovecii

Namna Primaquine inavyoweza kufanya kazi

Ufanyaji kazi wa dawa ya primaquine haufahamiki vema mpaka sasa. Hudhaniwa kufanya kazi kwa kuzalisha radiko za oksijen zenye zinazoingilia usafirishaji wa elekroni ndani ya kimelea cha malaria, hii hufanya kimelea hao kufa. Hata hivyo licha ya kutofahamika namna unavyofanya kazi, primaquine ina uwezo wa kujishikiza na kubadili DNA vimelea wa malaria na protozoa wengine.

Utoaji taka wa Primaquine

Dawa hii hutolewa nje ya mwili kwa njia ya mkojo

Wagonjwa wasiopaswa kutumia Primaquine

• Wagonjwa wenye mzio na dawa jamii ya Primaquine

• Wagonjwa wenye upungufu mkali wa kimeng’enya glucose-6-phosphate dehydrogenase (G6PD)

Tahadhari kwa watumiaji wa primaquine

Tahadhari inapaswa kuchukuliwa kama

• Itatumika pamoja na quinacrine au kwa wagonjwa waliotumia quinacrine hivi karibuni

• Itatumika pamoja na dawa zinazosababisha kuvunjwa kwa chembe nyekundu za damu au dawa zinazopunguza uzalishaji wake kwenye uboho

• Itatumika kwa wagonjwa wenye ugonjwa mkali unaosababisha granulocytopenia kama vile rheumatoid arthraitiz na lupus erythematosus

Matumizi ya primaquine na chakula

Matumizi ya dawa hii pamoja na chakula huzuia maudhi makubwa katika mfumo wa tumbo. Tumia pamoja na chakula kama utakavyoelekezwa na daktari wako.

Mwingiliano wa Primaquine na dawa zingine

• Dawa hii haipaswi kutumika kabisa pamona na Lefemulin

Dawa zenye mwingiliano mkali za kuzuia dawa hii kutumika pamoja na dawa zingine;

• Abametapir

• Apalutamide

• Carbamazepine

• Clarithromycin

• Dapsone a kupaka

• Deferiprone

• Entrectinib

• Enzalutamide

• Fexinidazole

• Fosphenytoin

• Glasdegib

• Grapefruit

• Idelalisib

• Ivosidenib

• Lonafarnib

• Mifepristone

• Pirfenidone

• Pitolisant

• Pomalidomide

• Primidone

• Quinacrine

• Rifampin

• Stiripentol

• Tucatinib

• Voxelotor

Primaquine ikitumika na dawa hizi mgonjwa anapaswa kuwa chini ya ungalizi wa karibu :

• Acalabrutinib

• Avapritinib

• Axitinib

• Bosentan

• Kiandikizi cha Bupivacaine

• Cenobamate

• Crofelemer

• Dabrafenib

• Darunavir

• Efavirenz

• Elagolix

• Eluxadoline

• Elvitegravir

• Encorafenib

• Etravirine

• Finerenone

• Flibanserin

• Fostemsavir

• Ifosfamide

• Iloperidone

• Istradefylline

• Itraconazole

• Lemborexant

• Lorlatinib

• Midazolam intranasal

• Mitotane

• Nafcillin

• Osilodrostat

• Oxaliplatin

• Pentoxifylline

• Phenobarbital

• Rifabutin

• Rifapentine

• Rucaparib

• Stiripentol

• Tasimelteon

• Tazemetostat

• Tecovirimat

• Terbinafine

• Tetracaine

• Tinidazole

• Triclabendazole

• Zidovudine

Dawa hizi zina mwingiliano mdogo na Primaquine

• Chloroquine

• Dapsone

• Isoniazid

• Probenecid

• Quinine

• Ribociclib

• Ruxolitinib

• Sulfadiazine

• Sulfamethoxazole

• Sulfisoxazole

Matumizi ya Primaquine kwa mama mjamzito

Tafiti zinaonyesha kuwa dawa hii ina madhara endapo itatumika kwa mama mjamzito. Hivyo haipaswi kutumika isipokuwa kama kuna faida za matumizi kuliko madhara yanayofahamika kutokea. Wanawake wanaoshiriki ngono, wanapaswa kutumia dawa za uzazi wa mpango ili wasinase mimba wakati wanatumia dawa hii au kupimwa ujauzito kabla ya kuanza kutumia dawa hii.

Matumizi ya Primaquine kwa mama anayenyonyesha

Dawa hii haipaswi kutumika kwa mama anayenyonyesha kutokana na tafiti kuonyesha kuwa huweza kuleta madhara kwa mtoto.

Maudhi ya Primaquine

• Maumivu ya tumbo

• Upungufu wa damu kwa wagonjwa wenye upungufu wa G6PD

• Kichefuchefu

• Kutapika

• Agranulosaitosis

• Arrhithmias

• Muamivu ya kichwa

• Uono hafifu

• Leukopenia

• Leukosatosis

• Harara kwenye ngozi

• Kizunguzungu

• Muwasho

Je kama umesahau dozi yako ufanyaje ?

Kama umesahau kutumia dozi yako, tumia mara pale utakapo kumbuka isipokuwa kama muda wa dozi nyingine umekaribia sana utatakiwa kuruka dozi uliyosahau kisha kuendelea na dozi inayofuata kama muda uliopangiwa na daktari wako.