Maziwa kutoka kidogo

Swali la msingi

Sina maziwa ya kutosha kumnyonyesha mtoto, je? nitumie nini kama kichochezi maziwa yatoke au nile vyakula vipi?

Majibu

Ikiwa unakabiliwa na upungufu wa maziwa ya mama, kuna mambo kadhaa unayoweza kufanya ili kuongeza uzalishaji wa maziwa:

1. Unyonyeshaji wa mara kwa mara

Mnyonyeshe mtoto mara nyingi (angalau kila baada ya saa 2-3). Kadiri mtoto anavyonyonya, ndivyo mwili wako unavyotengeneza maziwa zaidi na hakikisha mtoto anashika chuchu vizuri ili kunyonya kwa ufanisi.

2. Lishe bora

Baadhi ya vyakula vinavyosaidia kuongeza uzalishaji wa maziwa ni:

• Uji wa nafaka (mtama, uwele, mahindi, au mchanganyiko wa nafaka)

• Mbegu za maboga na ufuta

• Matunda yenye maji mengi (papai, tikiti maji, parachichi)

• Mboga za majani (mlenda, matembele, mchicha)

• Maji mengi – kunywa angalau lita 2-3 za maji kwa siku.

  
  

3. Vinywaji vya asili vya kuongeza maziwa

• Uji wa dona

• Maziwa ya mtindi

• Juisi ya mbegu za maboga au lozi

• Chai ya komamanga au tangawizi

  
  

4. Kupumzika na kuepuka msongo wa mawazo

Msongo wa mawazo unaweza kupunguza uzalishaji wa maziwa, hivyo pata muda wa kupumzika na kulala vya kutosha.

5. Dawa za asili na vidonge vya kichocheo

• Fenugreek (methre) – hupatikana kama chai au vidonge

• Moringa (mlonge) – majani yake husaidia kuongeza maziwa

• Vidonge vya domperidone (hii ni dawa ya hospitali, hivyo ni vyema kushauriana na daktari kabla ya kutumia).

  
  

6. Epuka vitu vinavyoweza kupunguza uzalishaji wa maziwa

Usinywe pombe au kahawa kwa wingi, kuepuka kuvuta sigara na na kupunguza matumizi ya vyakula vya kusindika na vilivyoongezwa sukari nyingi.

Namna ya kuandaa na kutumia vyakula hivyo ili kuongeza uzalishaji wa maziwa

Ili kuongeza uzalishaji wa maziwa kwa njia ya lishe, ni muhimu kutumia vyakula vinavyosaidia kwa namna sahihi. Hapa kuna njia bora za kutumia vyakula hivyo kwa matokeo mazuri:

1. Uji wa Lishe

Jinsi ya kuandaa

• Tumia unga wa mtama, ulezi, mahindi, au mchanganyiko wa vyakula hivyo.

• Ongeza mbegu za maboga zilizopondwa au unga wa alizeti.

• Tumia maziwa au karanga zilizopondwa kama nyongeza.

• Kunywa uji angalau vikombe 2 kwa siku, asubuhi na jioni.

2. Mbegu za Uwatu (mbegu za Fenugreek)

Njia za kutumia

• Loweka mbegu kijiko 1 cha chai kwenye maji ya moto usiku kucha, kisha kunywa maji yake asubuhi.

• Unaweza pia kuongeza kwenye chai au uji.

• Unashauriwa kutumia mara 1-2 kwa siku.

  
  

3. Majani ya mlenda na Matembele

Jinsi ya kupika

• Chemsha au kaanga kwa mafuta kidogo na vitunguu ili kutunza virutubisho.

• Unaweza kula kama mboga pamoja na ugali au wali.

• Tumia angalau mara 4 kwa wiki.

  
  

4. Supu ya samaki au mifupa

Njia ya kutumia:

• Chemsha mifupa ya kuku, nyama, au samaki kwa muda mrefu ili kutoa virutubisho.

• Kunywa supu mara 3-4 kwa wiki, hasa jioni au wakati wa chakula cha mchana.

  
  

5. Karanga, lozi na korosho

Jinsi ya kutumia:

• Kula kiasi cha mkono mmoja wa karanga au lozi kila siku.

• Unaweza kuzitafuna moja kwa moja au kusaga na kuongeza kwenye uji, juisi, au maziwa.

  
  

6. Maharage na dengu

Jinsi ya kupika:

• Chemsha na upike kwa njia ya kawaida na viungo vya asili.

• Kula mara 3-4 kwa wiki kama sehemu ya mlo wa kila siku.

  
  

7. Matumizi ya maji mengi

• Kunywa maji angalau lita 2-3 kwa siku.

• Unaweza kuongeza maji ya limao au asali ili kusaidia usagaji wa chakula.

8. Kutumia Vyakula Hivi Katika Mlo wa Kila Siku

Asubuhi: 

Kunywa uji wa lishe wenye mbegu za maboga na karanga.

Mchana: 

Kula chakula chenye mboga za majani kama mlenda/matembele na maharage au dengu.

Jioni: 

Kunywa supu ya mifupa au samaki na kula karanga/lozi kama kitafunwa.

Kabla ya kulala: 

Kunywa chai yenye mbegu za uwatu au maziwa yenye lozi.

Muda wa Kuona Matokeo

Kwa kawaida, unapotumia vyakula hivi kwa mpangilio mzuri, unaweza kuona ongezeko la maziwa ndani ya siku 3 hadi wiki 1. Hakikisha pia unanyonyesha mara kwa mara kwa sababu mwili hutoa maziwa kulingana na mahitaji ya mtoto.

Ikiwa bado huoni mabadiliko, unaweza kutafuta msaada wa daktari au mshauri wa unyonyeshaji.

Tusaidie kuboresha na kuwa msaada kwako zaidi

Ili kuboresha makala hii toa maswali na maoni yako katika makala hii, na kama ushauri huu umekusaidia pia toa maoni yako pia na utufahamishe umetumia njia gani. Asante.

Rejea za mada hii

1. ULY CLINIC.

2. World Health Organization (WHO). (2021). Infant and young child feeding: Model chapter for textbooks for medical students and allied health professionals. Geneva: WHO. Retrieved from https://www.who.int

3. American Academy of Pediatrics (AAP). (2022). Breastfeeding and the use of human milk. Pediatrics, 150(6), e2022057989. DOI: https://doi.org/10.1542/peds.2022-057989

4. International Breastfeeding Journal. (2020). The impact of maternal nutrition on breast milk composition and infant health. Retrieved from https://internationalbreastfeedingjournal.biomedcentral.com

5. National Institute of Child Health and Human Development (NICHD). (2023). Breastfeeding and maternal health. Retrieved from https://www.nichd.nih.gov

6. La Leche League International. (2023). Foods and herbs that may help increase breast milk supply. Retrieved from https://www.llli.org

7. Academy of Nutrition and Dietetics. (2021). Best nutrition for breastfeeding moms. Retrieved from https://www.eatright.org

8. Abou-Dakn, M., et al. (2018). The effect of fenugreek on milk production in breastfeeding mothers: A systematic review. Journal of Human Lactation, 34(1), 21-30. DOI: https://doi.org/10.1177/0890334417746496