Dawa sumu kwa kichanga

Kipindi cha ujauzito ni muda wa tahadhari kwa afya ya mama na mtoto. Kuna dawa ambazo zikitumika wakati wa ujauzito huweza kusababisha madhara makubwa kwa kijusi (fetus), ikiwa ni pamoja na ulemavu wa mwili, ubongo, moyo au hata mimba kuharibika. Dawa hizo huitwa teratogenic drugs.

1. Aina za dawa zinazoleta ulemavu au madhara kwa kijusi

Dawa zinazosababisha matatizo ya ubongo, neva, na nyonga:

Dawa	Madhara kwa kijusi	Mifano ya magonjwa yanayotibiwa
Valproic acid	Ulemavu wa neva ya uti wa mgongo (spina bifida)	Kifafa, msongo wa akili
Carbamazepine	Ulemavu wa uso, moyo, uti wa mgongo	Kifafa
Phenytoin	Phenytoin syndrome (uso usio wa kawaida, matatizo ya akili)	Kifafa

Dawa zinazosababisha ulemavu wa moyo:

Dawa	Madhara	Mifano ya matumizi
Isotretinoin (Accutane)	Ulemavu wa moyo, ubongo, macho	Chunusi kali (acne)
ACE inhibitors (enalapril, lisinopril)	Kushindwa kwa figo, moyo wa kijusi	Shinikizo la damu, kisukari
Warfarin	Damu kutoka tumboni, ulemavu wa mifupa	Kuvimba miguu, kuganda kwa damu

Dawa zinazosababisha upofu au matatizo ya macho:

Dawa	Madhara	Matumizi
Thalidomide	Ulemavu wa mikono, macho, masikio	Kutuliza kichefuchefu, kuvimba (zamani)

Dawa zinazosababisha ulemavu wa mifupa na viungo:

Dawa	Madhara	Matumizi
Tetracycline	Uharibifu wa meno na mifupa ya mtoto	Maambukizi ya bakteria

2. Dawa zinazohatarisha mimba au kutoa mimba

Dawa	Athari	Maelezo
Misoprostol	Husababisha kuharibika kwa mimba	Dawa ya vidonda au kutolewa mimba
Methotrexate	Uharibifu wa seli za mtoto	Matibabu ya saratani, baadhi ya magonjwa ya kinga
NSAIDs (kama Ibuprofen)	Hujifungua mapema au kufunga njia ya moyo	Hushauriwa kuepukwa hasa trimester ya mwisho

3. Dawa za magonjwa ya akili na homoni

Dawa	Madhara	Maelezo
Lithium	Ulemavu wa moyo (Ebstein's anomaly)	Bipolar disorder
Danazol	Kuathiri viungo vya jinsia ya kijusi	Matibabu ya endometriosis

Dawa salama mbadala (kwa baadhi ya magonjwa)

Hali	Salama zaidi kutumia
Kifafa	Lamotrigine (chini ya uangalizi)
Maumivu ya kichwa	Paracetamol tu
Bakteria	Penicillin, Cephalexin
Aleji	Loratadine, Chlorpheniramine
Shinikizo la damu	Methyldopa, Labetalol

⚠️ Kumbuka: Hata dawa salama hutegemea muda wa ujauzito na hali ya mama. Tumia dawa kwa ushauri wa daktari pekee.

Wakati hatari zaidi wa kijusi kuathirika

Wiki 3–12: Hatari kubwa ya ulemavu wa viungo vya mwili.
Wiki 13–28: Uharibifu wa viungo vinavyoendelea kukua (ubongo, mapafu)
Wiki 29 na kuendelea: Dawa huathiri ukuaji, uzito wa kuzaliwa, au mfumo wa neva

Hitimisho

Kabla ya kutumia dawa yoyote ukiwa mjamzito au unapopanga mimba, wasiliana na daktari au duka la dawa lenye mtaalamu. Dawa nyingi zina madhara kwa kijusi, hata kama kwa mama hazionekani kuwa na shida. Tumia ULY Clinic kama chanzo chako cha kuaminika kwa ushauri wa kiafya.

Rejea za mada hii

Briggs GG, Freeman RK. Drugs in Pregnancy and Lactation. 12th ed. Wolters Kluwer; 2022.
FDA. Pregnancy and Lactation Labeling (Drugs). U.S. Food & Drug Administration. Updated 2024. https://www.fda.gov/
American College of Obstetricians and Gynecologists (ACOG). Teratogenic medications and pregnancy. ACOG Bulletin. 2023.
NHS. Medicines and pregnancy. National Health Service UK. Updated 2024. https://www.nhs.uk/pregnancy/keeping-well/medicines/
Mayo Clinic Staff. Teratogens: What you should know. Mayo Clinic. 2023. https://www.mayoclinic.org/
MotherToBaby. Fact sheets: Medications in pregnancy. Updated 2025. https://mothertobaby.org/fact-sheets/

ULY CLINIC inakushauri uwasiliane na daktari wako kwa ushauri na tiba kabla ya kuchukua hatua yoyote ile baada ya kusoma majibu haya.

Kupata ushauri zaidi au tiba kutoka kwa daktari wa ULY CLINIC bofya hapa au tumia linki ya Pata tiba