Nundu

Nundu, au kitaalamu noduli, ni aina ya jeraha la ngozi lililoinuka juu ya usawa wa kawaida wa ngozi na lina mzingo mkubwa (kawaida zaidi ya sentimita 1). Tofauti na majeraha madogo kama papule, nundu huingia ndani ya ngozi (dermis) au hata chini ya ngozi, na mara nyingi huwa na muundo mgumu unapoguswa.

Sifa muhimu za nundu

• Kipenyo zaidi ya 1 cm.

• Inaweza kuwa mgumu au laini.

• Imeinuka juu ya ngozi lakini sehemu yake kubwa ipo ndani ya ngozi.

• Hujitokeza kwenye ngozi yenye afya au yenye magonjwa ya muda mrefu.

• Mara nyingine huambatana na maumivu.

Visababishi vya nundu

Nundu inaweza kuonekana kama ishara ya hali mbalimbali za kiafya, zikiwemo:

1. Saratani ya ngozi

   • Mfano: Saratani ya chembe za sakafu ya ngozi, saratani ya chembe squamous, au melanoma huanza kama nundu.

2. Magonjwa ya uchochezi wa kinga

   • Chunusi nundu: chunusi kubwa zinazoumiza na zilizo chini ya ngozi.

   • Rheumatoid ya nundu: hujitokeza kwenye magoti au viwiko kwa wagonjwa wa baridi yabisi.

3. Maambukizi ya ngozi

   • Majipu, furuncko, tuberculosis cutis, au ukoma.

4. Lipoma na sistiLipoma ni nundu laini iliyojaa mafuta.

   • Sisti ni nundu iliyojazwa na maji au usaha.

Tofauti na aina nyingine za majeraha ya ngozi

Utambuzi

• Uchunguzi wa macho kwa dermatologi

• Uchunguzi wa kugusa (palpation) kutambua ugumu au maumivu

• Biopsy – kuchukua kipande cha ngozi kwa uchunguzi wa maabara

• Ultrasound au MRI – kwa nundu zilizo ndani sana au kubwa

Matibabu

Tiba ya nundu inategemea chanzo chake:

• Maambukizi: Antibiotiki, dawa za fangasi au utumbuaji na ukamuaji.

• Saratani: Upasuaji, mionzi au chemotherapy.

• Chunusi nundu: Isotretinoin au kortikosteroid.

• Lipoma: Haileti madhara lakini inaweza kuondolewa kwa upasuaji.

• Sisti: Inaweza kuvunjwa au kuondolewa kabisa.

Tahadhari

• Usibinye nundu nyumbani bila ushauri wa daktari.

• Taarifu daktari kama nundu inaongezeka haraka, inauma, au inabadilika rangi.

Hitimisho

Nundu ni jeraha la kawaida linaloweza kuwa la kawaida au ishara ya tatizo kubwa zaidi la kiafya. Uchunguzi wa kitaalamu unahitajika ili kupata tiba sahihi na mapema.

Rejea za mada

1. James WD, Berger TG, Elston DM. Andrews' Diseases of the Skin: Clinical Dermatology. 13th ed. Elsevier; 2019.

2. Bolognia JL, Schaffer JV, Cerroni L. Dermatology. 4th ed. Elsevier; 2018.

3. Habif TP. Clinical Dermatology: A Color Guide to Diagnosis and Therapy. 6th ed. Elsevier; 2016.

4. Usatine RP, Smith MA, Mayeaux EJ Jr, Chumley HS. The Color Atlas and Synopsis of Family Medicine. 3rd ed. McGraw-Hill Education; 2018.

5. Weller R, Hunter JAA, Savin JA. Clinical Dermatology. 5th ed. Wiley-Blackwell; 2016.