Imeandikwa na daktari wa ULY CLINIC
Mawe kwenye tezi ya tonsil
Mawe kwenye tezi ya tonsils kwa jina jingine mawe ya tonsil au tonsilithi ni mawe yanayofanyika kutokana na muunganiko wa uchafu wa chakula, vimelea vya bakteria na mrenda wa mfumo wa chakula. Uchafu huu ukizama kwenye vijishimo vya tezi za tonsil husababisha kufanyika kwa mawe. Mawe huweza kufanyika kwenye tezi endapo mtu hazingatii usafi wa kinywa chake, haswa kusafisha kinywa kwa kupiga mswaki na kusukutua kinywa mara baada ya kula chakula.
Watu wengi hupatwa tatizo hili katika maisha yao lakin si kubwa na wala si rahisi kutambua. Umeshawahi kukohoa na ukatema kitu cha njano kinachonuka kama kinyesi? Hiki kitu kinachonuka ni moja ya mawe yanayotoka kwenye tezi za tonsil. Baadhi ya watu hupata mawe makubwa na magumu zaidi yenye maumbo tofauti.
Dalili za mawe kwenye tezi ya tonsils huwa ni;
-
Kuvimba kwenye maeneo ya tezi ya tonsil
-
Koo kuwa chungu na Kuhisi kuziba kwa koo
-
Kutoa harufu mbaya ya pumzi
-
Kushindwa kupumua vema
-
Kupata maumivu wakati wa kula kunywa au kumeza
-
Maumivu ya masikio
-
Kukauka kwa koo
-
Kutoa vitu vya njano vigumu unapokohoa
-
Kuhisi kuna kitu kwenye koo lako
-
Hisia za mawe kusuguana kwenye tezi tonsil unapozigusa
Vipimo
Mara nyingi vipimo huwa havihitajiki, daktari atakapokuangalia kinywa chako ataona uvimbe au kuona mawe yakichugnulia kwenye tezi zako.
Matibabu
Endapo mawe kwenye tezi za tonsil si makubwa, matibabu maalumu hayahitajiki, kwa jinsi utakavyokuwa unakazana kusafisha kunywa chako na kusukutua mara baada ya kula, mawe hayo yatapotea.
Matibabu ya mawe makubwa huhusisha
-
Matumizi ya dawa za kuua vimelea vya bakteria. Zipo daw amaalumu zinazotumika katika matibabu haya
-
Upasuaji wa kuondoa mawe kwenye tezi hizi au upasuaji w akuondoa kabisa tezi za tonsil huweza kufanyika
Matibabu ya nyumbani
Unapogundua kuwa una mawe kwenye tezi ya tonsil, na endapo mawe hayo si makubwa sana, unaweza kufanya mambo fulani ili kujitibu ukiwa nyumbani kwako.
Matumizi ya dawa maalumu za kutibu maambukizi na kuondoa inflamesheni hutakiwa kutumika pia ili kuondoa chanzo. Fanya mambo yafuatayo kujitibu mwenyewe ukiwa nyumbani endapo tatizo sio kubwa;
-
Tumia maji ya limao kusukutua kinywa, maji haya huwa na uwezo wa kuyeyusha mawe hayo kwa kuwa huwa na tindikali nyingi, mbadala wake unaweza kutumia vinega. SUkutua kinywa chako mara tatu kwa siku na angalau kila unapomaliza kula chakula.
-
Tumia vitunguu swaumu vilivyosagwa au tafuna na kisha vipake kwenye tezi hizo, vitunguu swaumu huweza kufanya kazi kama dawa za antibakteria kwa kuua na kuzuia shambulio la bakteria kwenye tezi. Ongea na daktari kabla ya kufanya hivi
-
Tumia kijiti kilichofungwa pamba kwenye ncha yake ili kutoa mawe kwenye tezi. Fanya hivi tu endapo unaweza ona mawe na unaweza yafikia kirahisi. Usitumie nguvu nyingi nguvu kuepuka kujiumiza na kutokwa na damu nyingi.
-
Sukutua kinywa kwa kutumia maji ya uvuguvugu yenye chumvi, changanya chumvi kijiko kimoja cha chai kwenye maji kikombe kimoja kidogo cha chai kila unapotoa mawe
-
Jikoholeshe ili kuondoa mawe ambayo ni madogo
-
Tafuna karoti pamoja na vitunguu ili kuweka ulinzi kwenye kinywa na kusaidia kutoa mawe kwenye tezi tonsil
Kumbuka. Usitumie mswaki kujisafisha kwa nguvu, utapasua tezi hizi na kusabaisha kutokwa na damu nyingi. Endapo umejaribu kufanya mambo yote hapo juu bila mafanikio hakikisha unaonana na daktari wako.
Madhara
Mawe yanapoendelea kuongezeka kwenye tezi tonsil huweza kupelekea kuvimba kwa tezi hizo na kisha kusababisha upumuaji wa shida pamoja na kushidnwa kumeza chakula kiurahisi.
Kujikinga
Unaweza kujikinga na mawe kwenye tezi hii kwa kuzingatia usafi wa kinywa chako. Safisha kinywa na kusukutua kila mara unapomaliza kula au endapo una tatizo hili la kujirudia, njia pekee ni upasuaji wa kuondoa tezi hizo.
Tumia maji ya uvuguvugu yenye chumvi kijiko kimoja cha chai kwa kikombe kimoja cha chai kusukutua kinywa chako baada ya kupiga mswaki. Usilale bila ksuafisha kinywa vema.
Kusoma zaidi kuhusu ugonjwa wa tonsil/tonsesi aumaambukizi kwenye tezi koo bonyeza hapa
ULY CLINIC inakushauri siku zote uwasiliane na daktari wako kabla ya kuchukua hatua yoyote ile kwa ushauri na tiba, utatakiwa kupata matibabu maalumu kulingana na mahitaji ya mwili wako.
Rejea za mada hii,
-
Antimicrobial properties of allicin from garlic. ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10594976. Imechukuliwa 18.07.2020
-
Webmd. https://www.webmd.com/oral-health/guide/tonsil-stones-tonsilloliths-treatment-and-prevention#1. Imechukuliwa 18.07.2020
-
Ben Salem D, et al. (2007). Nasopharyngeal tonsillolith: A report of 31 cases. ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17372553. Imechukuliwa 18.07.2020
-
Coblation cryptolysis to treat tonsil stones: A retrospective case series.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22711390. Imechukuliwa 18.07.2020
-
Rinsing with saline promotes human gingival fibroblast wound healing in vitro. DOI:
10.1371/journal.pone.0159843. Imechukuliwa 18.07.2020 -
Mayo Clinic. Tonsillectomy. mayoclinic.org/tests-procedures/tonsillectomy/about/pac-20395141. Imechukuliwa 18.07.2020