Uchanganyaji wa ORS

ORS hupunguza asilimia 93 ya vifo kwa watoto kutokana na tatizo la kuharisha. Kufahamu namna sahihi ya kuchanganya na kutumia ORS kutapunguza vifo vingi zaidi.

ORS ni nini?

ORS ni kifupi cha neno ‘Oral Rehydration Salt’ linalomaanisha chumvi ya kurejesha maji mwilini. Mchanganyiko huu licha ya kuitwa chumvi, umetengenezwa kwa chumvi za sodium chloride, potassium chloride na sodium citrate pamoja na sukari aina ya glukosi.

Kutumia ORS husaidia wagonjwa wanaoharisha au kutapika kurejesha sukari na madini chumvi yanayopotea wakati huo na hivyo kuzuia vifo kutokana na madhara ya kupoteza madini na sukari mwilini.

Walezi na wanawake wengi wenye watoto na wanaohudhuria kliniki wanafahamu sana kuhusu ORS licha ya kutofahamu namna ya kutengeneza na kutumia mchanganyiko mzuri.

Namna ya kuchanganya ORS

• Fuata hatua zifuatazo ili kutengeneza mchanganyiko mzuri wa ORS

• Pima lita moja ya maji safi na salama ya kunywa,sawa na chupa nne za soda, kisha yaweke kwenye chombo safi

• Fungua ORS kisha miminia kweye maji uliyoandaa

• Koroga mchanganyiko wako wa ORS na maji kuhakikisha dawa yote imeyeyuka kwenye maji na hakuna chembe inayoonekana kwa macho

• Weka mchanganyiko wako katika chupa kisha funika kwa kifuniko tayari kwa matumizi

Mchanganyiko wa ORS ni salama baada ya muda gani?

Machanganyiko wa ORS unapaswa kutumika ndani ya masaa 24 tu. Endapo muda umepita na dawa imebaki, unatakiwa kumwaga dawa hiyo kwa kuwa hupoteza usalama wake. Dawa iliyochanganywa na kukaa muda mrefu huchafuliwa na vimelea wa bakteria na hivyo huweza kuleta matatizo zaidi endapo itatumika.

Kiasi gani cha ORS unapaswa kutumia kwa tatizo la kuharisha?

Dawa ya ORS inapaswa kutumika mara nyingi iwezekanavyo kwa mgonjwa anayeharisha. Matumizi ya ORS yanatakiwa kwendana na hali ya kuhalisha pamoja na dalili za upungufu wa maji. Kwa kila gramu moja ya kinyesi anachopoteza mgonjwa anapswa kurejesha kwa kunywa mililita moja ya maji ya ORS.

Kwa dalili za wastani za kuishiwa maji

Kiasi cha maji ya kunywa katika mililita utakipata kwa kuzidisha uzito mara 10, kiasi hiki anywe kila mgonjwa anapoharisha

Au

• Kupata kiasi cha maji ya kunywa ndani ya masaa 3 hadi 4 zidisha uzito wa mgonjwa mara 100. Kiasi hiki unachopata tumie ndani ya masaa 3 hadi 4 tu

• Kwa wagonjwa wenye ugonjwa mkali wa kuharisha kama kipindupindu

• Kama mgonjwa anaharisha sana na unahisi ana kipindupindu, mpeleke hospitali haraka huku ukizingatia kanuni za kujikinga na kipindupindu. Wakati unamsafirisha kwenda hospitai fanya mambo yafuatayo;

• Kama ni mtoto mkubwa au mtu mzima, mpe mililita 100 za ORS kila baada ya dakika 5 mpaka pale atakapoacha kuharisha au kutoonyesha dalili za kuishiwa maji.

AU

• Kwa mtu mzima anayeharisha sana, mpatie lita moja ya ORS kwa kila saa mpaka pale atakapokuwa vema( kuacha kuharisha na kupotea kwa dalili za kuharisha)

• Kumbuka kama mgonjwa anataka kiasi zaidi yaani anapata kiu, mpe kiasi kingi kama anavyohitaji.

• Mgonjwa anapaswa kufanyiwa uchunguzi kila baada ya saa 1 au 2 mpaka kiwango cha maji kitakaporejea kawaida.

Dalili kali za kuishiwa maji

Mgonjwa atakuwa na dalili moja au zaidi kati ya zifuatazo;

• Uchovu mkali au kulegea mwili

• Kupotea kwa mapigo ya mishipa wa damu au mapigo dhaifu

• Kupumua kwa shida

Au dalili mbili zifuatazo;

• Kuzama kwa macho

• Kushindwa kunywa maji au kunywa kwa shida

• Mfinyo wa ngozi kurejea taratibu

• Mgonjwa mwenye dalili kali za kuishiwa maji anapaswa kutibiwa kwa kuongezewa maji kwenye mishipa. Usikae nyumbani na mgonjwa wa aina hii.

Dalili za wastani za kuishiwa maji

• Kutokuwepo kwa dalili za hatari, na angalau dalili mbili zifuatazo;

• Kutotulia au kulialia

• Kuzama ndani kwa macho

• Mapigo ya mishipa ya damu kwenda kasi

• Kiu kali ya maji

• Mfinyo wa ngozi kurejea taratibu sana

• Dalili za kutoishiwa maji

• Kuwa macho na kujielewa

• Mapigo ya mishipa ya damu kuwa kawaida

• Kiu ya kawaida

• Kutozama kwa macho

• Mfinyo wa ngozi kurejea kiurahisi