Mwandishi:
ULY CLINIC
Mhariri:
ULY CLINIC
3 Julai 2025
Mlo kamili kwa mtoto wa Miezi 7 kwa ukuaji wa kawaida
Katika miezi ya kwanza ya maisha, maziwa ya mama ni chakula kikuu kwa mtoto. Hata hivyo, mtoto anapofikia miezi 6 hadi 8, anatakiwa kuanza kupewa chakula cha nyongeza sambamba na kuendelea kunyonya. Katika mwezi wa 7, mtoto huanza kuzoea ladha tofauti na chakula kigumu laini, hivyo ni hatua muhimu sana kwa ukuaji wake.
Lengo la lishe mwezi wa 7
Kuchochea ukuaji wa mwili na ubongo
Kumwezesha mtoto kuzoea chakula tofauti na maziwa
Kuimarisha kinga ya mwili
Kuzuia utapiamlo na uzito pungufu
Maziwa ya mama
Mtoto aendelee kunyonya angalau mara 5 hadi 6 kwa siku. Maziwa ya mama yanaendelea kuwa chanzo kikuu cha virutubisho, kinga na maji.
Ratiba ya mlo wa mtoto wa Miezi 7 (Mfano wa Siku)
Wakati | Chakula | Maelezo ya Virutubisho |
Asubuhi (7:00–8:00am) | Uji wa lishe (nafaka + karanga) wenye mafuta ya nazi/alizeti | Wanga, protini, mafuta bora |
Mchana (12:00–1:00pm) | Ndizi za kupika zilizopondwa + mboga ya mchicha laini | Wanga, vitamini, madini ya chuma |
Jioni (5:00–6:00pm) | Uji wa ulezi + siagi ya karanga | Nguvu, mafuta, chuma |
Kati ya mlo | Tunda lililosagwa (parachichi, papai au embe) | Vitamini A, C na mafuta ya asili |
Kumbuka: Kila mlo upondwe hadi uwe laini sana au wa majimaji kiasi, ili mtoto aweze kumeza vizuri.
Vyakula vinavyopendekezwa
1. Wanga (Chanzo cha nishati mwilini)
Uji wa mahindi, mtama, mchele au ulezi
Ndizi za kupika
Viazi vilivyochemshwa na kupondwa
2. Protini
Maharage au dengu zilizopondwa
Dagaa waliopondwa (kiasi kidogo)
Siagi ya karanga (kidogo kwenye uji)
3. Mafuta bora
Mafuta ya nazi, ufuta au alizeti
Siagi ya karanga
Parachichi
4. Matunda na mboga
Matunda: Papai, embe, parachichi, ndizi mbivu
Mboga: Mchicha, kisamvu, majani ya maboga (yapikwe na kusagwa)
Ratiba ya mlo wa wiki (Mtoto wa Miezi 7)
Siku | Asubuhi (7–8am) | Mchana (12–1pm) | Jioni (5–6pm) |
Jumatatu | Uji wa lishe + mafuta ya nazi | Ndizi zilizopondwa + mchicha | Uji wa mtama + siagi ya karanga |
Jumanne | Uji wa mahindi + parachichi | Viazi vilivyopondwa + kisamvu | Uji wa mchanganyiko wa nafaka |
Jumatano | Uji wa mchele + nazi | Ndizi + dagaa waliopondwa | Uji wa mahindi + mafuta ya alizeti |
Alhamisi | Uji wa lishe + siagi ya karanga | Ndizi za kupika + mchicha | Uji wa ulezi mwepesi |
Ijumaa | Uji wa dona + parachichi | Maharage laini + viazi | Uji wa lishe mzito |
Jumamosi | Uji wa mchanganyiko wa nafaka | Wali laini + mboga ya majani | Uji wa mtama + mafuta ya ufuta |
Jumapili | Uji wa ulezi + embe | Ndizi mbivu iliyopondwa | Uji wa lishe na siagi ya karanga |
Tahadhari kwa wazazi
Usitumie chumvi, sukari au viungo kwenye chakula cha mtoto
Usimpe asali kabla hajafikisha miezi 12 (inaweza kusababisha sumu ya botulism)
Usimlazimishe mtoto, mpe chakula kwa utulivu na upole
Chakula kiwe laini sana au kilichosagwa ili kuepusha hatari ya kukabwa
Hitimisho
Mtoto wa miezi 7 yuko katika hatua ya kujifunza kula chakula kigumu. Kwa kutumia vyakula vya kawaida vinavyopatikana Tanzania, unaweza kumpatia lishe kamili itakayochangia ukuaji mzuri, afya njema na kinga thabiti dhidi ya magonjwa.
Elimu inayotolewa hapa ni kwa ajili ya ushauri tu na hivyo ULY CLINIC inakushauri siku zote uwasiliane na daktari wako kabla ya kuchukua hatua yoyote ile kiafya baada ya kusoma makala hii.
Kwa ushauri zaidi na tiba, wasiliana na daktari wa ULY CLINIC kupitia mawasiliano yetu
Imeboreshwa,
3 Julai 2025, 09:10:54
Rejea za mada hii:
WHO. Infant and young child feeding: Model Chapter for textbooks. Geneva: WHO; 2009.
TFNC. Lishe kwa watoto wadogo: Mwongozo kwa wazazi na walezi. Dar es Salaam: Tanzania Food and Nutrition Centre; 2018.
MoHCDGEC. National Guidelines on Infant and Young Child Feeding. 2nd ed. Dar es Salaam: Ministry of Health; 2019.
Dewey KG, Brown KH. Complementary feeding issues in developing countries. Food Nutr Bull. 2003;24(1):5–28.
Pan American Health Organization (PAHO), World Health Organization (WHO). Guiding Principles for Complementary Feeding of the Breastfed Child. Washington, DC: PAHO/WHO; 2003.
Dewey KG, Adu-Afarwuah S. Systematic review of the efficacy and effectiveness of complementary feeding interventions in developing countries. Matern Child Nutr. 2008;4(Suppl 1):24–85.
Black RE, Allen LH, Bhutta ZA, Caulfield LE, de Onis M, Ezzati M, et al. Maternal and child undernutrition: global and regional exposures and health consequences. Lancet. 2008;371(9608):243–60.
Black RE, Victora CG, Walker SP, Bhutta ZA, Christian P, de Onis M, et al. Maternal and child undernutrition and overweight in low-income and middle-income countries. Lancet. 2013;382(9890):427–51.
WHO Multicentre Growth Reference Study Group. WHO Child Growth Standards: Length/height-for-age, weight-for-age, weight-for-length, weight-for-height and body mass index-for-age. Geneva: WHO; 2006.
UNICEF. Programming guide: Infant and young child feeding. New York: UNICEF; 2011.
USAID Advancing Nutrition. Essential Nutrition Actions and Essential Hygiene Actions Framework. Washington, DC: USAID; 2021.
Michaelsen KF, Hoppe C, Roos N, Kaestel P, Stougaard M, Lauritzen L, et al. Choice of foods and ingredients for moderately malnourished children 6 months to 5 years of age. Food Nutr Bull. 2009;30(3 Suppl):S343–404.
United Republic of Tanzania. National Multisectoral Nutrition Action Plan (NMNAP) 2016–2021. Dar es Salaam: Prime Minister’s Office; 2016.
WHO, UNICEF, World Bank Group. Levels and trends in child malnutrition: Key findings of the 2021 edition of the Joint Child Malnutrition Estimates. Geneva: WHO; 2021.
