Mwandishi:
Dkt. Benjamin L, MD
Mhariri:
Dkt. Adolf S, MD
Imeboreshwa:
27 Novemba 2025, 13:51:13
Dawa za kuchelewesha hedhi
Dawa za kuchelewesha hedhi au mens au bleeding ni dawa zinazozuia hedhi kutokea kwa muda unaotakiwa. Dawa hizi hufanya kazi kwa kuzuia kuvunjika kwa ukuta wa kizazi (endometrium), jambo linalosababisha damu ya hedhi isitoke. Mara nyingi, dawa hizi huwa na homoni ya projesteron na huanza kutumika siku 2–4 kabla ya kuanza kwa hedhi inayotarajiwa.
Aina za dawa za kuchelewesha hedhi
Progesterone pekee:
Norethisterone (norethisterone), Primolut N
Medroxyprogesterone acetate
Dawa za uzazi wa mpango zenye mchanganyiko wa projesteron na estrojen kama;
Azurette
Beyaz
Enpresse
Estrostep Fe
Kariva
Levora
Loestrin
Natazia
Jinsi ya kutumia dawa hizi
Projesterone pekee: Zianze siku 2–4 kabla ya hedhi inayotarajiwa. Dozi sahihi inategemea umri, afya ya mwili, na historia ya homoni. Usitumie bila ushauri wa daktari.
Dawa za mchanganyiko wa progesterone na estrogen: Ili kuchelewesha hedhi, unatakiwa kuwa mtumiaji wa kawaida wa dawa hizi.
Karibia kwenye vidonge vyenye rangi tofauti, anza pakiti mpya kuendelea na rangi unayoendelea kutumia, ukiendelea na vidonge hivyo mpaka muda wa kuchelewesha hedhi utakapomalizika.
Endapo unataka kurejesha hedhi, acha kutumia vidonge hivyo na anza kutumia rangi nyingine kwa muda wa siku 7.
Baada ya hedhi kusimama, anza vidonge vyako kama ulivyopangiwa na daktari.
Kumbuka
Baada ya kuacha dawa, hedhi kawaida huanza ndani ya siku 2–3.
Maswali yaliyoulizwa mara kwa mara
1. Dawa za kuchelewesha hedhi zinafanyaje kazi?
Jibu: Dawa hizi huzuia hedhi kwa kudhibiti mzunguko wa homoni. Kwa kawaida, zinajumuisha homoni ya projesteron au mchanganyiko wa projesteron na estrojen. Homoni hizi huzuia ukuta wa kizazi (endometrium) kuvunjika, jambo linalosababisha damu ya hedhi isitoke. Kwa maneno mengine, dawa hizi huanzisha hali ambayo kiume hawezi kusababisha hedhi wakati wa muda unaotakiwa kuchelewa.
2. Ni siku gani ni bora kuanza kutumia dawa za kuchelewesha hedhi?
Jibu: Mara nyingi, dawa za projesteron zinapendekezwa kuanza siku 2–4 kabla ya kuanza kwa hedhi inayotarajiwa. Hii ni muhimu ili dawa ziwe na muda wa kutosha kudhibiti mzunguko wa homoni na kuzuia kuvunjika kwa ukuta wa kizazi.
3. Je, dawa za kuchelewesha hedhi zinaweza kusimamisha hedhi endapo imeshaanza?
Jibu: La, mara hedhi imeshaanza, dawa hizi haziwezi kusimamisha damu iliyokuwa inatoka. Dawa za kuchelewesha hedhi zinatumiwa kuzuia hedhi kabla haijaanza. Mara hedhi imeanza, ni mchakato wa mwili na dawa hizi haziwezi kubadilisha mzunguko uliopo.
4. Dawa za aina gani zinazoweza kutumika kuchelewesha hedhi?
Jibu:
Projesterone pekee: Norethisterone (Primolut N), Medroxyprogesterone acetate.
Mchanganyiko wa progesterone na estrogen: Dawa za uzazi wa mpango kama Azurette, Beyaz, Enpresse, Estrostep Fe, Kariva, Levora, Loestrin, Natazia.
5. Ni dozi gani inapaswa kutumika?
Jibu: Dozi sahihi inategemea umri, afya ya mwili, na historia ya homoni ya mtumiaji. Hivyo, ni muhimu kuzungumza na daktari kabla ya kutumia dawa hizi ili kupata ushauri sahihi na kuepuka madhara.
6. Je, kuna madhara yoyote yanayoweza kutokea?
Jibu: Madhara yanaweza kujumuisha kichefuchefu, kuvimba maziwa, maumivu ya kichwa, kubadilika kwa hisia, au kuongezeka kwa hatari ya kuvuja damu au maradhi ya mishipa. Kwa watu walio na historia ya maradhi ya moyo au shinikizo la damu, ni muhimu kuzingatia hatari kabla ya kutumia dawa hizi.
7. Ni kwa muda gani hedhi inarudi baada ya kumaliza kutumia dawa?
Jibu: Baada ya kuacha dawa za kuchelewesha hedhi, hedhi kawaida huanza ndani ya siku 2–3. Hii ni kwa sababu homoni za mwili huanza kurejea kwenye mzunguko wake wa kawaida wa kiasili.
8. Je, mchanganyiko wa dawa za uzazi wa mpango unaweza kutumika kuchelewesha hedhi kwa wanawake ambao hawatumii dawa hizi kawaida?
Jibu: La, ni muhimu kwanza kuwa mtumiaji wa dawa hizo kila siku. Ili kuchelewesha hedhi, mtumiaji anapaswa kuendelea na vidonge vya rangi sawa na aliyokuwa akitumia na kuepuka pakiti yenye rangi tofauti. Hii hufanya mzunguko wa homoni kudhibitiwa kikamilifu.
9. Je, kuna hatua maalum za kurejesha hedhi baada ya kuchelewesha?
Jibu: Ndiyo. Ili kurejesha hedhi, acha kutumia vidonge vilivyokuwa vikisaidia kuchelewesha kwa muda uliotakiwa, kisha anza kutumia vidonge vya rangi nyingine vya pakiti hiyo baada ya siku 7. Hii huruhusu ukuta wa kizazi kuvunjika tena na hedhi kuanza.
10. Je, dawa hizi zinafaa kwa kila mtu?
Jibu: Si kila mtu anaweza kutumia dawa za kuchelewesha hedhi. Hata kama mtu hana tatizo lolote la homoni, mtu aliye na historia ya maradhi ya moyo, shinikizo la damu, au uvimbe wa mapafu/kizazi anapaswa kuepuka au kutumia kwa uangalifu mkubwa. Ushauri wa daktari ni muhimu kabla ya kutumia dawa hizi.
Nilikatisha hedhi yangu jana usiku kwa dawa je kuna uwezekano wa hedhi kurudi leo?
Ndiyo, hedhi inaweza kurudi hata kama uliikatisha kwa dawa, na kwa baadhi ya watu hurudi siku hiyohiyo au kesho, wakati wengine inaweza kuchukua hadi siku 2–3. Hii hutegemea mwitikio wa mwili kwa dawa.