Ujauzito wa mapacha

Mapacha ni jambo la kuvutia katika ujauzito na jamii. Takwimu zinaonyesha kwamba mapacha hutokea kwa kiwango tofauti kulingana na asili ya eneo:

• Mapacha hutokea kwa:

  • 1 kati ya wajawazito 1,000 kwa wanawake wazungu.

  • 1 kati ya wajawazito 80 kwa wanawake wa Kiafrika.

  • 1 kati ya wanawake 155 wa bara la Ulaya.

• Hatua ya kupata mapacha inategemea: urithi, umri, idadi ya ujauzito, na matumizi ya dawa za uzazi.

• Mama aliyewahi kuzaa mapacha ana uwezekano mkubwa wa kupata mapacha tena.

Athari za teknolojia ya uzazi

• Dawa za kuhamasisha uovuleshaji (gonadotrophin): uwezekano 16–40%.

• Dawa ya kusisimua uvuleshaji: 25–30%.

• Dawa ya clomiphen: 7–13%.

• Kupandikiza mayai yaliyochavushwa nje ya mwili: uwezekano 22%.

• Njia nyingine za kisayansi: uwezekano 25–30% kwa mapacha, 3% kwa watoto watatu, 0.5–1% kwa mapacha zaidi ya wawili.

Aina za mapacha

1. Mapacha wa kufanana

• Hutokea pale yai moja linapogawanyika mara mbili.

• Mgawanyiko unaotokea masaa 72–siku 13 → mapacha wa kufanana.

• Mgawanyiko wiki 2 baada ya uchavushaji → mapacha walioungana (rare, takriban 1/60,000).

2. Mapacha wa kutofanana

• Hutokea pale mayai mawili yanapochavushwa.

• Mayai haya yanaweza kutolewa kwa mizunguko tofauti au kwa kipindi kimoja.

Sifa za ujauzito wa mapacha

• Kujifungua kabla ya wakati: karibu 50% ya mapacha hujifungua kabla ya wiki ya 37.

• Kudumaa tumboni: 2/3 ya mapacha hupatwa na tatizo hili.

• Kupoteza mtoto baada ya kujifungua: mara 5 zaidi kuliko ujauzito wa mtoto mmoja.

• Kifo cha kijusi mmoja ndani ya tumbo: 21–63% ya mimba mapacha zinaweza kupoteza mtoto mmoja.

• Matatizo ya kiuumbaji: mara 2 zaidi kwa mapacha wa kufanana.

• Shinikizo la damu: 3–5 mara zaidi.

• Upungufu wa damu: kutokana na mahitaji makubwa ya mapacha na upungufu wa madini.

• Maji mengi tumboni: hasa kwa mapacha wa kufanana wanaotumia kondo moja.

• Kondo la nyuma kushuka au kunyofoka: huweza kuhitaji upasuaji.

Mambo ya kufanywa wakati wa ujauzito wa mapacha

1. Kuthibitisha mapacha mapema: kutumia ultrasound.

2. Kuhudhuria kliniki mara nyingi: angalau kila wiki 2 kuanzia wiki 20–36.

3. Lishe bora:

   • Wanga: ongeza 300 kcal/day

   • Protini: ongeza 80 kcal/day

   • Chuma: 60–100 mg/day

   • Foliki asidi: 1 mg/day

   • Nyongeza ya uzito: 15–20 kg (35–45 lbs)

4. Kupumzika vya kutosha.

5. Kutambua dalili hatarishi: uchungu, kupoteza maji, shinikizo la damu, matatizo ya fetasi.

6. Ultrasound mara kwa mara: kuona tofauti ya ukuaji na uzito, kuzuia matatizo.

7. Kutibu matatizo yanayojitokeza: shinikizo la damu, kifafa, maji mengi tumboni, au fetasi kushindwa kukua.

8. Kupanga baada ya kujifungua: kuhakikisha mapacha yanapata lishe na huduma ya afya vizuri.

Kupunguza hatari ya kujifungua kabla ya wakati

• Hatua muhimu: wiki 24–32 za ujauzito.

• Njia zinazosaidia:

  • Kupumzika na kulazwa ikiwa ni lazima.

  • Dawa za kinga ya uchungu (hospitali inaweza kupendekeza).

  • Uangalizi wa shingo ya kizazi kila wiki.

• Hatua hizi husaidia mimba kufikisha angalau wiki 34. Baada ya wiki 34, hatari hupungua.

Kifo cha pacha mmoja ndani ya tumbo

• Ikiwa pacha afia mapema, inaweza kufyonzwa au kubaki mdogo (fetus papyraceous).

• Kifo baada ya miezi 3 kinaweza kusababisha madhara kwa pacha mwenzake, hasa kama wanatumia kondo moja.

• Uwezekano wa kuishi kwa pacha wa pili unategemea:

  • Sababu ya kifo cha pacha wa kwanza

  • Aina ya mapacha

  • Umri wa ujauzito

  • Umbali kati ya kifo cha pacha mmoja na kujifungua kwa pacha aliyebaki

Hitimisho

Ujauzito wa mapacha unahitaji uangalizi maalumu zaidi kuliko ujauzito wa mtoto mmoja. Ufuatiliaji wa karibu, lishe bora, mapumziko, na huduma za kliniki husaidia kupunguza hatari kwa mama na watoto.