Mwandishi:
ULY CLINIC
Mhariri:
ULY CLINIC
8 Juni 2025, 14:38:52

Dawa zinazobadilisha hedhi kwa muda mrefu
Swali la Msomaji
"Natumia dawa fulani na nimepoteza hedhi kabisa. Je, kuna dawa ambazo husababisha hedhi kukoma?"
Majibu
Kukoma kwa hedhi kwa muda mrefu au wa muda mfupi wakati wa kutumia dawa fulani ni hali inayojulikana kitaalamu kama amenorea inayosababishwa na dawa. Dawa mbalimbali zinaweza kuathiri usawa wa homoni mwilini, kuathiri utendaji wa ovari au mfuko wa uzazi na hivyo kusababisha mabadiliko ya mzunguko wa hedhi au hata kukoma kabisa kwa hedhi. Ni muhimu kufahamu kuwa katika hali nyingi, hii inaweza kuwa athari ya muda na hedhi hurudi baada ya kuacha dawa — lakini wakati mwingine hali inaweza kuwa ya muda mrefu au ya kudumu.
Namna dawa zinavyoweza kusababisha kukoma kwa hedhi
Dawa zinaweza kusababisha amenorrhea kwa njia mbalimbali, ikiwemo:
Kuzuia uovuleshaji (kutolewa kwa yai kutoka kwenye ovari)
Kuzuia ukuaji wa ukuta wa mfuko wa uzazi (endometrium)
Kuingilia kazi ya tezi za homoni kama pituitari au thairoid
Kuathiri moja kwa moja utendaji wa ovari
Orodha ya dawa zinazosababisha kukoma kwa hedhi
Aina ya Dawa | Mifano ya Dawa | Jinsi Inavyoathiri Hedhi |
Dawa za Uzazi wa Mpango | Depo-Provera, Jadelle, Implanon, Mirena (kitanzi), Vidonge vya uzazi wa mpango | Kuzuia uovuleshaji, kupunguza ukuaji wa ukuta wa mfuko wa uzazi (endometriaum), kusababisha kukoma kwa hedhi |
Agonisti wa GnRH | Leuprolide, Goserelin | Kuzuia homoni za pituitari, kuzuia uovuleshaji na uzalishaji wa estrojeni — husababisha amenorea ya muda |
Progestini (Progestin tiba) | Medroxyprogesterone, Norethindrone | Kuzuia uovuleshaji, kubadilisha muundo wa endometriaum |
Dawa za kemotherapi | Cyclophosphamide, Cisplatin, Methotrexate | Kuathiri ovari moja kwa moja, kuzuia uzalishaji wa homoni za ovari, kusababisha amenorrhea ya muda au ya kudumu |
Tiba mionzi kwenye nyonga | — | Kuathiri ovari ikiwa mionzi imeelekezwa eneo la nyonga |
Antipsaikotiki | Risperidone, Haloperidol | Kukuza homoni ya prolaktin ambayo huzuia uovuleshaji |
kotikosteroidi (kwa matumizi ya muda mrefu) | Prednisone, Dexamethasone | Hubadilisha usawa wa homoni, kuathiri kazi ya pituitary na ovari |
Opioid | Morphine, Codeine | Huzuia uzalishaji wa homoni za uzazi kupitia athari kwenye hypothalamus na pituitari, na hivyo kuzuia uovuleshaji |
Verapamil | Hukuza prolaktin, ambayo huweza kuzuia uovuleshaji |
Je, kukoma kwa hedhi ni hatari?
Kwa baadhi ya dawa (mfano Depo-Provera, Mirena), kukoma kwa hedhi ni athari inayotarajiwa na si hatari. Kwa dawa nyingine, hasa zisizo za uzazi wa mpango, kukoma kwa hedhi inaweza kuashiria mabadiliko yasiyotakiwa na inapaswa kufuatiliwa na daktari.
Ikiwa unatumia dawa yoyote na hedhi imekoma ghafla au kwa muda mrefu, ni muhimu:
Kumwona daktari
Kufanya uchunguzi wa homoni
Kupata ushauri wa kitaalamu kuhusu iwapo kuendelea au kubadilisha dawa.
Hitimisho
Dawa nyingi za uzazi wa mpango na baadhi ya dawa za magonjwa mbalimbali zinaweza kusababisha kukoma kwa hedhi. Hali hii si hatari kwa kila mtu, lakini kwa wengine inaweza kuhitaji uangalizi wa karibu.
Kumbuka: Usianze wala kuacha kutumia dawa yoyote bila ushauri wa daktari. Ikiwa una wasiwasi kuhusu mabadiliko ya mzunguko wa hedhi wakati wa kutumia dawa, wasiliana na mtoa huduma wako wa afya kwa uchunguzi na ushauri sahihi.
ULY CLINIC inakushauri uwasiliane na daktari wako kwa ushauri na tiba kabla ya kuchukua hatua yoyote ile baada ya kusoma majibu haya.
Kupata ushauri zaidi au tiba kutoka kwa daktari wa ULY CLINIC bofya hapa au tumia linki ya Pata tiba
Imeboreshwa,
8 Juni 2025, 14:38:52
Rejea za mada hii
ACOG Practice Bulletin No. 222: Amenorrhea. Obstet Gynecol. 2020;136(4):e111–e122.
Practice Committee of the American Society for Reproductive Medicine. Current evaluation of amenorrhea. Fertil Steril. 2008;90(5 Suppl):S219–25.
World Health Organization. Selected practice recommendations for contraceptive use. 3rd ed. Geneva: WHO; 2016.
Ministry of Health, Tanzania. Muongozo wa Huduma ya Afya ya Uzazi na Mtoto. Dar es Salaam: MoHCDGEC; 2022.