Je, unaweza kupata UKIMWI kwa kujikata na kiwembe kilichotumika na mtu mwenye VVU?

Katika maisha ya kila siku, huenda mtu akajikata kwa bahati mbaya na kiwembe au chuma kingine kilichowahi kutumiwa na mtu mwingine. Swali ambalo huibuka mara kwa mara ni: Je, naweza kupata Virusi vya UKIMWI (VVU) kupitia njia hii? Hii ni hofu halali, hasa kama kilichotumika kilihusishwa na damu ya mtu mwingine. Makala hii inaeleza ukweli wa kisayansi kuhusu hatari hiyo.

Maambukizi ya VVU kupitia kiwembe: Je, inawezekana?

Ndiyo, inawezekana VVU kuambukizwa kupitia kiwembe kama masharti haya yatatimia:

1. Kiwembe kilikuwa na damu yenye virusi vya VVU

2. Kiwembe hakijasafishwa au kusanifiwa kwa njia ya kuua vimelea

3. Jeraha la kujikata ni la wazi na linalovuja damu

4. Kiwembe kimetumika hivi karibuni – ndani ya dakika au saa chache tu

Katika mazingira haya, virusi vinaweza kuwa hai na kuingia kwenye mwili kupitia jeraha wazi.

VVU hushika uhai kwa muda gani nje ya mwili?

VVU haviwezi kuishi kwa muda mrefu nje ya mwili wa binadamu. Tafiti zinaonesha kuwa virusi hivi hufa haraka sana mara tu vinapofika kwenye hewa wazi. Kwa kawaida, vinaweza kufa ndani ya:

• Dakika chache hadi saa moja (kulingana na mazingira na kiasi cha damu)

• Hali ya unyevu au damu kuwa bado mbichi huchangia kuendelea kuwa hai kwa muda mfupi zaidi

Kwa hiyo, kiwembe kilichotumika mwezi mmoja uliopita na hakikutumika tena wala kuwekwa kwenye mazingira yenye unyevunyevu, hatari yake ya kusababisha maambukizi ya VVU ni ndogo sana hadi kutokuwepo kabisa.

Kiwembe kikiwa kimetumika mwezi mmoja uliopita – Je, ni hatari?

Hapana – kwa mazingira ya kawaida, hii si hatari.Kama kiwembe hakikutumika tena kwa wiki au mwezi mzima, na hakikutunzwa kwenye mazingira ya damu au unyevu, virusi vya VVU huwa tayari vimekufa. Hivyo basi:

Nifanye nini kama nimejikata?

1. Safisha sehemu ya jeraha kwa maji tiririka na sabuni

2. Usibinye jeraha ili kutoa damu

3. Tumia dawa ya kuua vimelea (antiseptic)

4. Tembelea kituo cha afya kwa ushauri wa kitaalamu

5. Pima VVU kama una wasiwasi – kwa utulivu wa akili

   • Pima haraka (siku 1–3 baada ya tukio)

   • Rudia baada ya wiki 4–6

   • Pima mwisho baada ya siku 90 (dirisha la matazamio ya VVU)

Kuhusu dawa za kinga baada ya tukio (PEP)

Kwa tukio lenye hatari kubwa (mfano, jeraha kubwa na damu mbichi ya mtu mwenye VVU), daktari anaweza kupendekeza PEP – kinga baada ya kujianika(kinga baada ya tukio), ambayo ni dawa za kuzuia virusi visiingie mwilini. Lakini dawa hizi hufanya kazi tu zikianza ndani ya saa 72 baada ya tukio.Kama tukio lilitokea mwezi mmoja uliopita, PEP haifai tena.

Hitimisho

VVU haviishi muda mrefu nje ya mwili wa binadamu.Kwa hiyo, kama umejikata kwa kiwembe kilichotumika mwezi mmoja uliopita, bila kuwepo kwa damu mpya wala mazingira yenye unyevu, uwezekano wa kupata VVU ni wa chini sana hadi kutowezekana. Hata hivyo, ni vyema kupima kwa hiari kama utakuwa na wasiwasi wowote, kwa usalama wako wa kimwili na kisaikolojia.