Dalili za UKIMWI

UKIMWI (Upungufu wa Kinga Mwilini) ni hatua ya mwisho ya maambukizi ya muda mrefu ya Virusi vya Ukimwi (VVU). VVU hushambulia seli za kinga za mwili (seli aina ya CD4) na kuufanya mwili kuwa dhaifu kupambana na maradhi mengine. Sio kila mtu mwenye VVU ana UKIMWI; mtu anaweza kuishi na VVU kwa miaka mingi bila dalili iwapo atapata matibabu kwa wakati.

Tofauti ya VVU na UKIMWI

Dalili za UKIMWI

Baadhi ya watu hupata dalili za awali zinazofanana na mafua makali. Dalili hizi huisha zenyewe na huchukuliwa kimakosa kama mafua ya kawaida. Dalili hizo za awali hujumuisha;

• Homa ya ghafla

• Koo kuwasha au kuuma

• Maumivu ya kichwa

• Maumivu ya misuli na viungo

• Harara na vipele vya muda

• Kukohoa kwa kiasi

• Vidonda vya mdomo

• Kuvimba tezi za shingoni

• Kuharisha kwa muda mfupi

Kumbuka: Si kila mtu hupata dalili hizi. Wengi huendelea kuishi bila dalili kwa muda mrefu.

Hatua za maambukizi ya VVU

Dalili za hatua ya mwisho (UKIMWI)

Watu ambao hawajaanza kutumia dawa za kufubaza VVU mapema huweza kuingia katika hatua ya UKIMWI. Dalili kuu ni:

• Kupungua uzito kupita kiasi (wasting syndrome)

• Kikohozi kisichopona

• Kuharisha mfululizo zaidi ya mwezi

• Kelele au maumivu ya kifua (pneumonia)

• Kunyonyoka nywele na kukauka ngozi

• Ulimi kuwa na tabaka jeupe (oral thrush)

• Vipele au harara zisizotibika kwa kawaida

• Tezi kuvimba sehemu mbalimbali (shingo, kwapani, kinena)

• Homa sugu au ya kurudiarudia

• Kutokwa jasho sana usiku

• Uchovu mkali na udhaifu wa mwili

Jedwali la dalili kwa muhtasari

Jinsi ya kuzuia UKIMWI

• Fanya vipimo vya mara kwa mara vya VVU

• Tumia kondomu sahihi kila tendo la ndoa

• Epuka kutumia sindano moja kwa watu tofauti

• Mwanamke mjamzito afanyiwe uchunguzi mapema

• Anza kutumia dawa za kufubaza VVU (ARVs) mara baada ya kugundulika na maambukizi

Dawa za VVU na umuhimu wake

• Dawa za kufubaza virusi (ARVs) haziponyi VVU lakini huzuia kuendelea kwa ugonjwa hadi kufikia UKIMWI

• Tanzania hutoa dawa hizi bila malipo kwenye vituo vyote vya afya

• Dawa hizi huimarisha kinga na kuwezesha mtu kuishi maisha ya kawaida, kufanya kazi na kuzaa salama

Wakati gani wa kumwona daktari?

Muone daktari haraka kama:

• Una dalili yoyote iliyoelezwa hapo juu

• Umefanya tendo la ngono lisilo salama

• Una historia ya VVU kwa mwenza au familia

• Unahitaji ushauri kuhusu upimaji wa VVU

Hitimisho

UKIMWI ni hali inayoweza kuzuilika iwapo VVU vitagunduliwa mapema na kuanza dawa. Usione haya kufanya kipimo cha VVU, kwani hatua moja ya ujasiri inaweza kukuokoa wewe na familia yako. Kumbuka: VVU haina sura – pima, jua hali yako, ishi kwa ujasiri.