Chuma ni madini muhimu katika uzalishaji wa chembe nyekundu za damu mwilini. Upungufu wa madini haya hupelekea upungufu wa damu kutokana na upungufu wa madini chuma unaoweza kutoka kwa wajawazito au watu wanaopata kiasi kidogo cha madini chuma kwenye chakula. Mwili unapokosa madini chuma ya kutosha, hushindwa kuzalisha chembe nyekundu na hivyo kupelekea upungufu wa damu mwilini na mtu huwa na afya isiyo njema. Hali hii ya kupungukiwa na chembechebe nyekundu za damu mwilini huitwa ufungufu wa damu wa madini chuma.

​

Watu wengi barani afrika hawapati kiwango cha kutosha cha madini chuma kutoka kwenye vyakula vinavyoliwa, pia kuna sababu zingine zinazoweza kupelekea upungufu huu wa madini chuma kama kupotea kutokana na kutokwa na damu bila wewe kujua. Hivyo ni vema kupata madini chuma ya ziada ili kukidhi mahitaji ya mwili. Daktari wako anaweza kutambua unaupungufu wa madini chuma na kukupa ushauri endapo unahitaji madini chuma ya ziada mbali na unayopaka kutoka kwenye chakula.

​

Dalili

Upungufu wa madini chuma unaweza kuleta dalili zifuatazo;

• Uchovu usio wa kawaida

• Kuishiwa pumzi

• kupungua kwa ufanisi wa utendaji kazi

• Kushindwa kujifunza dalasani kwa watoto na watu wazima

• Pia upungufu wa madini chuma humpelekea mtu kupata maambukizi ya magonjwa kirahisi

Hali zinazoongeza mahitaji ya madini chuma

Hali ambazo zinaweza ku ziada pelekea ukahitaji madini chuma ya ziada ni;

• Matatizo ya kutokwa na damu

• Kuungua

• Kusafishwa damu kwa figo bandia

• Magonjwa ya matumbo

• Magonjwa ya mfuko wa chakula

• Kuondolewa kwa mfuko wa chakula mwilini

• Matumizi ya dawa za kuongeza idadi ya chembe nyekundu za damu

• Kwa vichanga ambao wanakunywa maziwa ya kopo yenye madini chuma kidogo, wanatakiwa kupata nyongeza ya madini chuma.

Nani aamue uongeze kiwango chamadini chuma unachotumia?

Nyongeza ya madini chuma inabidi itolewe na daktari wako na si wewe kufanya uamuzi huo.

​

Vyanzo vya madini chuma

Vyanzo vya madini chuma ni pamoja na;

• Nyama nyekundu(huwa na madini chuma kwa wingi sana)

• Nyama ya kuku, samaki pia huwa na madini chuma lakini sio kwa wingi kama nyama nyekundu

• Vyakula vya nafaka,maharagwe na baadhi ya mboga za majani(kama mchuchicha) huwa na madini chuma lakini huwa hayafyonzwi vema na matumbo.

​

Vyakula vinavyoongeza ufyonzwaji wamadini chuma

​

Vyakula vinavyoongeza ufyonzaji wa madini chuma katika chakula unachokula au dawa za kunywa ni vile vyenye vitamin C kwa wingi kama;

• Machungwa

• Ndimu

• Limao)

Vyakula vinavyopunguza ufyonzwaji wamadini chuma

Vyakula vifuatavyo hupunguza ufyonzwaji wa madini chuma tumboni kama vitatumika masaa machache kabla au baada ya kula vyakula vyenye madini chuma.

• Maziwa

• Mayai

• Spinachi

• vyakula vyenye nyuzinyuzi nyingi

• Kahawa

• Chai

Fomu ya madini chuma

​

Madini chuma hupatikana kwenye fomu mbalimbali kama vile;

• Kidonge, cha kutafuna

• Kidonge cha kumeza

• Maji

​

Majina ya dawa zenye madini chuma

Madini chuma hupatikana kwenye dawa zenye majina mabalimbali kama;

• Hemovit

• FEFO/ferrous sulphate and folic acid

• Iron